Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wojnyoniepodległość
23
nandVIInietylkonieprzychyliłsiędopostulatuzwiększeniaupraw-
nieńkolonii,lecztakżecofnąłuchwalonąrokwcześniejprzezKortezy
konstytucję,uznawanązajednąznajbardziejliberalnychwówczesnej
Europie.WówczasmieszkańcyAmerykiHiszpańskiejwypowiedzieli
posłuszeństwometropoliiizaczęliwalkęoniepodległość
5
.Warunki
byłysprzyjające.Zarównoimperiumhiszpańskie,jakiportugalskie
chyliłysiękuupadkowi,pismaepokiOświeceniazaśosłabiaływpły-
wyKościoła.RównieżprzykładyrewolucjiwStanachZjednoczonych
iweFrancjidawałynadziejęnanowyporządekświata,któryprzyniósł-
byzarównozmianęhierarchiispołecznej,poprawiającznaczącostatus
tubylców,jakrównieżzakończyłbywielkiwyzyskkoloniiprzezeuro-
pejskiemonarchie,pozwalającnapoprawęstandardużyciajejmiesz-
kańców.Cowięcej,w1804rokuHaitiuzyskałoniepodległość,dając
przykładpozostałymterytoriom,żemożliwejestwyrwaniesięnawet
małejwyspyspodwładzypotężnegoNapoleona.
ArchitektaminiepodległościwAmerycePołudniowejszybkostali
sięurodzeninatereniekoloniipotomkowieHiszpanów:SimónBo-
livariJosédeSanMartin.Tenpierwszy,choćprzedwybuchemwojen
oniepodległośćniewielemiałwspólnegozwojskiem,kształcącsię
raczejnaintelektualistę,szybkozaprawiłsięwbojuipowywalczeniu
niepodległościrodzinnejWenezuelirozpocząłkolejnekampaniena
terytoriumdzisiejszych:Ekwadoru,KolumbiiiPanamy.Jednocześnie
napołudniudziałaniawojenneprowadziłJosédeSanMartin,zbunto-
wanyżołnierzhiszpańskiejarmii,którywystąpiłprzeciwkokoronie,
wyzwalającw1816rokuterenypóźniejszejArgentyny,anastępnie
przeprawiwszysięprzezAndy,równieżterenydzisiejszegoChile.
Spornąkwestiąjest,któremuzwyzwolicieliprzypisaćniepodległość
dzisiejszegoPeru,ponieważzjednejstronyogłosiłjąwLimieSan
Martinw1821roku,jednakzdrugiejwojskaBolivarawalczyływów-
czasjeszczewinnychczęściachtegowicekrólestwa.Mającinnewizje,
wyzwolicieleusiedlidorozmów,którenieprzyniosłyporozumienia,
5H.M.Bailey,A.P
.Nasatir,DziejeAmerykiŁacińskiej,przeł.K.Szerer,Warszawa:
PWN1965,s.308.
