Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MIĘDZYAPOLOGIĄAKONSTRUKTYWNĄKRYTYKĄ...
RACJABYTUZIEMIAŃSTWA
21
Kategorianziemianie”niezostaławpublikacjachnDniaPolskiego”jedno-
znaczniezdefiniowana,samiziemianieniebylibowiemwtejkwestiiwpełni
zgodni.Najważniejszymwyróżnikiembyłstatusekonomiczny.Doziemiaństwa
zaliczanowłaścicieli,lubprzynajmniejdzierżawców,tzw.większejwłasności
ziemskiej,awięcgospodarstwprzekraczających100,czychoćby50hachoć
gospodarstwa50–100hatraktowanoteżczęstojakowielkochłopskie4.Drugim
kryteriumbyłszlachecki,azarazempolski,rodowód.Trzecim:stosunkowowyso-
kiewykształcenie,pozwalająceokreślaćziemianjakointeligentów.Wyznaczniki
tesłużyłyprzytymnietyledelimitacjiziemiaństwa,ilejegopozytywnejcha-
rakterystyce,wykazującejjegoracjębytu.Podstawowymmotywemprzewodnim
poświęconychziemiaństwupublikacjinDniaPolskiego”byłobowiemprzekona-
nie,żeziemiaństwoznalazłosięwśmiertelnymniebezpieczeństwie.Dowodzono,
żewobliczuzagrożeniabytucałejswejklasy,ziemianiepowinnisięzjednoczyć
iskuteczniebronić.
Uzasadniającichprawodosamoobronyodwoływanosięwpewnejmie-
rzedoideałówliberalnych:wskazywano,żekażdawarstwamaprawoobrony
własnychinteresów,powoływanosięnazasadęnienaruszalnościwłasnościpry-
watnej.Przedewszystkimjednakodwoływanosiędowzględówutylitarnych5.
Twierdzono,żeracjębytumajątegrupy,którepomnażająwspólnydorobek,
wnosządożyciazbiorowegojakieśwalory.Przyjmowanoteż,żeziemianiebyła
takąsamąformąkapitałujakinne,stądprawojejwłasnościmaswojąspecyfikę,
wiążesięzwiększyminiżwinnychprzypadkachprawamiiobowiązkamispo-
łecznymi.Wszczególnościzposiadaniemwiększejwłasnościwiążesięwiększa
dozaobowiązków.Bytwłasnościfolwarcznejmusiwięcbyćuzasadnionyza-
równoracjągospodarczą(wzbogacaniepaństwa),jakispołeczną(podnoszenie
intelektualnegoimaterialnegopoziomuwsi)6.Jejistnieniejestusprawiedliwione
otyleitakdługo,jakdługojestpożytecznedlanaroduipaństwa.
WspółpracownicynDniaPolskiego”uważali,żewarunektenjestspełniany.
Dowodzili,żeistnienieprywatnejwiększejwłasnościjestniezbędnezpunktu
4Rolnictwonastrażydobrobytuiobronykraju.Przemówienieks.KazimierzaLubomirskiego
napowitanieparlamentarzystówfrancuskichnaPWK,DPnr236z3IX1929,s.5.
5Obatesposobyargumentacjibywaływpewnymzakresiełączone.Podkreślano,żebroniąc
uczciwiezdobytegomieniaziemianiebroniąustrojuprawnegoipodstawcywilizacji.Ostrzegano,
żezniszczenieziemianotworzydrogędocorazdalejidącychwywłaszczeń,J.Ż.,Stronnictwa
areformarolna,DPnr116z20V1925,s.2;F.Chwalibóg,Reformarolna,DPnr147z30VI1925,
s.2;B.,Nierealnehasło,DPnr258z25IX1929,s.6.Ozimina,Włościaniewb.zaborzepruskim
areformarolna,DPnr181z8VIII1925,s.2.
6Z.Sobieszczański,Rolaziemiaństwawspołeczeństwieipaństwie,DPnr9z10I1929,s.3;
Uchwałyiwnioskiziemianpomorskich,DPnr198z26VII1929,s.8–9.