Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstępmetodyczny
Trzecikroktouporządkowaniemożliwychrozwiązańwedługustalonych
kryteriów.Oileopracowanieowychrozwiązańopierasięnapewnejdozie
intuicjiikreatywności,otyledobórkryteriówwymagapoważnejrefleksji.Kry-
teria,wedługktórychuporządkowujesięmożliwerozwiązania,zależązawsze
oddanejsytuacji,aleogólniedobredecyzjebiznesowespełniająwymogi:
•skuteczności(effectiveness),czyliprowadządoosiągnięciazamierzonego
rezultatu,
•efektywności(efficiency),czylidająnajlepszywynikwstosunkudonakładów,
•spójności(consistency),czylisązgodnezprawnym,etycznymikulturowym
otoczeniemprzedsiębiorstwa13.
dającobrazwysokiegopoziomuznajomościfizyki,czegoniepotwierdzałaodpowiedźudzielona
przezstudenta.
Rutherfordzasugerował,bydaćstudentowidrugąszansę:Niechwciągusześciuminutudzieli
odpowiedzinapytanie,aletymrazemniechsięwykażewiedzązfizyki.Minęłopięćminut,stu-
dentjednaknicnienapisał,Rutherfordzapytałgowięc,czychciałbyjużoddaćpracę.Student
odpowiedziałmu,żeznawielerozwiązańtegozadania,aletrudnośćpoleganatym,żeniewie,
którewybrać.Rutherfordprzeprosiłzaprzeszkadzanieipozwoliłmukontynuować.wczasie,
którypozostał,studentpodałnastępującerozwiązanie:flwziąćbarometrnadachbudynku,
spuścićgoizmierzyćchronometremczasspadku.PotemzastosowaćwzórH=0,5×A×t2,
gdzieHtowysokośćbudynku”.Rutherfordpozwoliłstudentowiodejść,poczymsugerował
profesorowifizyki,bypostawićegzaminowanemustudentowinajwyższąocenę.
PowyjściuzsaliRutherfordspotkałstudentaipoprosiłgo,abymupowiedziałopozosta-
łychrozwiązaniach.flJestichwiele.Możnanp.czekaćnasłonecznydzień,postawićbarometr
wpozycjipionowej,zmierzyćjegowysokośćidługośćjegocienia.Potemzmierzyćdługośćcienia
budynku.wysokośćbudynkuwynikazprostegozastosowaniaregułyproporcji”.flDoskonale!”
–odpowiedziałRutherford.flJakjeszczemożnazmierzyćwysokośćbudynku?”.flJestteżsposób
bardzorudymentarny.Możnawchodzićnadachpodrabiniepożarowejbudynkuizaznaczaćna
ścianiekreseczki,używającbarometrujakomiarki.Liczbakreseczekrazywysokośćbarometru
dajewysokośćbudynku.Tojestmetodabezpośrednia.Oczywiście,jeżelioczekujesiębardziej
wyrafinowanejmetody,możnaprzywiązaćsznurekdobarometruiporuszaćnimjakwahadłem.
Biorącpoduwagęprędkośćkątowąwynoszącązero,kiedybarometrjestnawysokościdachu,
orazprzyspieszenieprzyciągania,kiedybarometridziewdółruchemokrężnym,zróżnicy
tychwartościipozastosowaniuprostejformułytrygonometrycznejmożnaobliczyćwysokość
budynku.Możnatakżeużyćbarometrujakowahadłaiobliczyćokresprecesji.Zresztąistnieje
wieleinnychsposobów.Prawdopodobnienajłatwiejbyłobywziąćbarometrizapukaćnimdo
drzwidozorcybudynku,akiedyotworzy,powiedziećmu:»Paniedozorco,mamtutajładny
barometr.JeżelipodamiPanwysokośćtegobudynku,podarujęgoPanu«”.Rutherfordzapytał
studenta,czynieznakonwencjonalnegorozwiązaniazadania,polegającegonatym,żeróżnica
ciśnieniawbarometrzepomiędzydwomapunktamijestrównaróżnicywysokościpomiędzy
tymipunktami.Studentpowiedział,żeoczywiścieznałtorozwiązanie,alepodczasstudiów
nauczycielestaralisięuczyćgomyślenia.
StudenttennazywałsięNielsBohribyłduńskimfizykiem,laureatemNagrodyNoblaw1922r.
orazprekursoremteoriikwantowej.Jegopierwszymodelatomuzprotonamiineutronamioraz
krążącymiwokółnichelektronamijestpowszechnieznany.Abstrahującodbohateraiciekawej
anegdoty,którąnajprawdopodobniejwymyśliłprof.AlexanderCalandradocelówdydaktycznych,
istotatejhistoriipoleganatym,żeBohrnauczyłsięmyślećiszukaćmożliwychrozwiązań.
13JeżeliktośmusijechaćnaspotkaniezwarszawydoŁodzi,możetozrobićróżnymiśrodkami
lokomocji,np.leciećhelikopterem.Byłabytodecyzjaskuteczna,gdyżdojedzienaczas,prawdo-
podobniejednakniebyłabyefektywna.Gdybychciałpojechaćrowerem,byćmożekosztybyłyby
