Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PULMUNOLOGiA
uktórychczęściejniżwpopulacjirasybiałejspotyka
sięrodzinnewystępowaniesarkoidozy.
Przyczynamizgonówwsarkoidoziesąniewydolność
oddechowalubzaburzeniarytmuserca.Śmiertelność
zpowodusarkoidozyocenianajestna1–5%[5,6].
ETIOPATOGENEZA
Badaniaepidemiologicznewskazują,żewetiopatoge-
neziesarkoidozyistotnąrolęmożeodgrywaćbliżejnie-
określonapodatnośćgenetyczna,wktórejdochodzido
pobudzeniaukładuimmunologicznegonazakaźneinie-
zakaźneczynniki,tzw.czynnikisarkoidalne,któresąsłabo
degradowanymiantygenami.Dowodynagenetyczne
uwarunkowaniarozwojusarkoidozywynikajązbadań
nadrodzinnymwystępowaniemtejchoroby[7
–
9].
Odpowiedźimmunologicznajestzapoczątkowana
przezkontaktantygenuzkomórkąprezentującąanty-
gen(ang.
antygenpresentingcells
–APC).Podsta-
wowąrolęwprezentowaniuantygenulimfocytomTh1
odgrywaukładzgodnościtkankowej(HLA)[10].Wyka-
zano,żepewneobjawysarkoidozymogąbyćzwiązane
zHLA-A1,B8iDR3(korelacjapozytywna),aallelom
HLA-DR4iB12przypisujesiękorelacjęnegatywną,
czyliochronną.Rozsiana,wielonarządowapostaćsar-
koidozywiążesięzHLA-B22,ahaplotypHLA-DR17
powiązanyjestzostrąpostaciąsarkoidozy,któradobrze
rokujecodowyleczenia.HaplotypyHLA-DR15iHLA-
-DR16powiązanesązprzewlekłąpostaciąchoroby[10].
Wśródprzyczynrozwojusarkoidozyrozważasię
narażenienaróżnorodneczynnikiśrodowiskowe,takie
jakpracawrolnictwieczyhodowlaptactwa.Sarko-
idozaczęściejwystępujeuosóbniepalących.
Prątkigruźlicyasarkoidoza
Przezwielelatzajednązprzyczynrozwojusarko-
idozyuznawanoprątekgruźlicy,ponieważziarniniak
sarkoidalnyjesthistopatologiczniepodobnydogru-
zełkagruźliczego.Jednakżenieudałosięwyizolować
prątkówgruźlicyztkankisarkoidalnej,nawetmetodą
łańcuchowejpolimerazy(ang.
polimerasechainreac-
tion
–PCR),którapozwalawykryćDNAprątka[11].
Zinnychzakażeńmogącychmiećznaczeniewroz-
wojusarkoidozyuwzględnia:wirusopryszczki,Epste-
ina-Barr(EBV),retrowirusy,CoxackieB,wiruscyto-
megaliiorazbakterie,takiejakmykoplazma[12,13].
Reakcjaautoimmunologiczna
Zahipotezą,żeetiopatogenezasarkoidozywynikazreak-
cjiautoimmunologicznej,przemawiaczęstaobecność
autoprzeciwciałikompleksówimmunologicznych.Obec-
niesądzisię,żezapalenieziarniniakowemożnaokreślić
jakoreakcjęobronnąorganizmu,ponieważformowanie
sięziarniniakówsarkoidalnychjestnieprawidłowąreak-
cjąimmunologicznąskierowanąprzeciwkonieznanym
antygenom,któremogąprzetrwaćwmiejscachrozwoju
chorobyprawdopodobniezpowodumałejrozpuszczal-
nościiniezdolnościdodegradacji[14].
Ziarniniakisarkoidalnej
Podstawowącechązapaleniawsaroidoziesąziarni-
niaki,składającesięzkomórekolbrzymichinabłon-
kowatych,będącychzmienionymimorfologicznie
iczynnościowomakrofagami.Skupiskatychkomórek
otoczonesąlimfocytamiifibroblastami.Sarkoidalny
proceszapalnywynikazredystrybucjikomórekzkrwi
obwodowejdopłuc.
ProceszapalnyzapoczątkowująlimfocytyTh1
ofenotypieCD4+wytwarzająceinterferongamma
(IFN-γ),interleukinę2(IL-2)iinnecytokiny.Źró-
dłemwielucytokinprozapalnych,takichjakTNF-α,
IL-12,IL-17orazczynnikówwzrostu,pozostająmakro-
fagi[15,16].Wewszystkichmiejscach,wktórych
powstająziarniniaki,dominująlimfocytyCD4+,asto-
suneklimfocytówCD4+/CD8+możewynosić>10.
Wrozwiniętychziarniniakachrzadkodochodzidomar-
twicyserowatej.
Wpierwszejfaziezapaleniaprocesyfibrogenne
sązahamowaneidziękitemuchorobamacharakter
odwracalny.LimfocytyTwykazująopornośćnaapop-
tozęidlategodochodzidoichnagromadzeniawtkan-
kach.Uczęścichorychwytwarzająsiębiałkamacierzy
pozakomórkowejisubstancjedziałającenafibroblasty,
coprowadzidoprocesuwłóknienia.Wnarządzieobjętym
zapaleniemziarniniakisarkoidalnepozostająwfazieroz-
woju,cofaniasięlubwłóknienia.Nieznanajestprzyczyna
występowaniategozjawiska.Mechanizmywłóknieniasą
następstwemzaburzonejrównowagimiędzymetalopro-
teinazami-8i-9(MMP-8,MMP-9)itkankowymiinhibito-
ramimetaloproteinaz(TIMP-1).Zawytwarzaniecytokin
oprofiluprofibrogennymodpowiadatakżeprzesunięcie
równowagiTh1/Th2wkierunkuTh2zwytwarzaniem
cytokin,takichjakIL-4,-5,-6,-10,-13.Cechywłóknie-
niadotyczą5
–
10%chorychnasarkoidozę.
Rozpoznaniesarkoidozy
Ustalasięjenapodstawieobjawówklinicznychiradio-
logicznychorazobecnościnieserowaciejącychziarninia-
kówwmaterialezbiopsjipowykluczeniuinnychcho-
rób,któremająpodobnyobrazklinicznyorazzmiany
histologiczne[17,18].
2/2022
5
