Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PARĘSŁÓWWSTĘPU
Taksiążkadotyczyjakościowegobadaniazawartościmediówmasowych.Potrzebarozu-
miejącej,krytycznej,rzeczowejizdyscyplinowanejlekturymediówtowarzyszydzisiajnie
tylkobadaczomkomunikowaniaistudentomdziennikarstwa;dotyczytakżedziennikarzy,
politologówipolityków,socjologówipsychologówspołecznych,ekonomistówibiznes-
menów,słowem–każdegowgruncierzeczyczytelnika,którywswojejpracykorzysta
zwiedzyipoglądówmożliwychdoodnalezieniawmediach;atakżekażdego,ktostarasię
zprasy,telewizjiczyinternetudowiedziećczegoświęcejniżtylkoprognozypogodyczy
wynikówwczorajszegomeczu.
Zainteresowanemuzawartościąmediówbadaczowiniemałowiedzymogądostarczyć
wynikibadańilościowych,dokonanychznależytądbałościąoprocedury,nadostatecznie
rozległymmaterialeiprzyodpowiednimnakładziesił,środkówiczasu.Niejednokrotnie
jednakmamywmediachdoczynieniazmateriałem,któregoniedasięzbadaćzapomocą
metodilościowych–czytozracjiniewielkiegorozmiarudostępnejpróby,czyzłożoności
problematyki,czywreszciesamejnaturyproblemubadawczego,niezawszełatwopodda-
jącegosięopisowiwkategoriachstatystycznych.
Pojawiasięwówczaskoniecznośćgłębszego,jakościowegozbadaniaiopisaniazawarto-
ściprasy,radia,telewizji,internetu.PodejmującytakąpróbębadaczstajepomiędzyScyllą
niezwykleskomplikowanejaparaturyjęzykoznawczejlubsemiologicznej,niezawszemoż-
liwejdoopanowania–aCharybdąpublicystycznego,arbitralnegoopisuiinterpretacji
badanegomateriału;nieanalizy,leczopowiadaniaotym,comusiętylkowydaje...
Tenprzewodnikmanaceluwskazaniekompromisupomiędzytrudnodostępnymi
poznawczoiskomplikowanymiproceduramibadawczymiwspółczesnejnaukiojęzyku
iteoriiznakuaarbitralnym,powierzchownyminienaukowymczytaniemzawartości
mediówwposzukiwaniupotwierdzeniazałożonychuprzedniotez.Mazatemdaćdo
rękimedioznawcy,studentowi,dziennikarzowizestawprostychnarzędzi,umożliwia-
jącychwzględnieobiektywnąlekturęijakościowyopisróżnegorodzajumateriałów
wmediach.
Głównympojęciemporządkującymproponowanetechnikiisposobylekturyjestdys-
kurs.Wychodzębowiemzzałożenia,żeotekstachmedialnychiichmiejscuwewspół-
czesnychzbiorowościachludzkichnależymówićipisaćwłaśniewkategoriachdyskursu
–rozumianegojakoprzekazywanieideiioddziaływanienaludzizapomocąjęzyka,
mocnouwarunkowaneusytuowaniemspołecznymnadawcówiodbiorców,celami
ipotrzebami,stanemwiedzy,zestawemihierarchiąwartości,atakżespołecznym
kontekstemkomunikowaniaorazswoistościąkomunikacjizapośrednictwemme-
diówmasowych.
Jedenznajwybitniejszychbadaczydyskursu,TeunA.vanDijk,mówiodyskursiejako
ozdarzeniukomunikacyjnym,wktórymmożnawyróżnićtrzyaspekty:używaniejęzyka
–przekazywanieidei–społecznieusytuowanąinterakcję.Językiemwużyciuzajmujesię
językoznawstwo;sposobem,wjakiprzekazywanesąideeiwiedza–psychologiapoznaw-
cza;interakcjamispołecznymizaś–socjologiaipsychologiaspołeczna.Analizadyskursu
natomiaststarasięopisywaćwszystkietetrzywymiarykomunikacjiwsposóbzintegrowa-
Paręsłówwstępu
9
