Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ścianyjamynosowejsąpierwotniegładkie.Późniejzbocznychścianwypuklająsię
fałdyzwanemałżowinami,którechoćzwężająświatło,jednocześniejednakbardzo
znaczniepowiększająpowierzchnięjamynosowej.Wodwrotnymkierunkuniżmałżowi-
nypowstajązatokiprzynosowe,wypustkibłonyśluzowej,któreodjamynosowej
wrastająwotaczającekości.Rozwójmałżowinnosowychizatokprzynosowychjestopi-
sanywt.I.
Rozwójtwarzy.Podłożedlarozwojutwarzytworząwyrostkiżuchwowe,wyrostki
szczękoweiwyrostekczołowy,którynastępniedzielisięnawyrostkinosoweprzyśrod-
koweiboczne.Sąsiadującewyrostkizrastająsięzsobąipowstajeznichnietylko
chrząstkowaikostnaczęśćszkieletutwarzy,alerównieżiczęścimiękkie.
Wyrostkinosowebocznezrastająsięzwyrostkamiszczękowymi.Pierwotniesąone
przedzielonegłęboką,biegnącązokolicyokadodołkawęchowego,skośnąszczeliną,
zktórejpowstajeprzewódnosowo-łzowy.Powierzchownaczęśćszczelinystopniowoza-
nika.Następniewyrosteknosowybocznyłączysięzwyrostkiemgałeczkowatym,wsku-
tekczegozostajeuzupełnioneograniczenieotworunosowego.Wotoczeniuszparyust
układająsię4wyniosłości:odgórywyrostkinosowe,zboku–szczękowe,oddołu–żu-
chwowe.Międzynimileżąszczelinylubbruzdy.Wmiaręzrastaniasięwyrostkówzso-
bąbruzdytestopniowozanikająicharakterystyczna,guzkowatatwarzzarodkastopnio-
wosięwygładza.Wogólnychzarysachudziałwyrostkówwbudowietwarzyjestnastę-
pujący:1)zezrośniętychzsobąwyrostkównosowychprzyśrodkowychpowstajeczęść
środkowawargigórnej,częśćprzegrodynosowejikośćprzysieczna;2)zguzkanosowe-
gobocznegopowstajeczęśćbocznanosa,kośćnosowaikośćłzowa;3)wyrostkiszczę-
kowewytwarzajączęśćbocznąwargigórnejigórnączęśćpoliczków,kośćjarzmową
iszczękę;4)zwyrostkówżuchwowychpowstajeżuchwa,wargadolnaidolnaczęśćpo-
liczków;5)zwyrostkówgałeczkowatychwytwarzasięrynienkawargowa;6)zeszcze-
linymiędzywyrostkaminosowymibocznymiaszczękowymipowstajeobustronnieprze-
wódnosowo-łzowy.
Wadyrozwojowetwarzy(ryc.17).Rozwójjamyustnej,nosaipodniebieniatłuma-
czyszeregzboczeńrozwojowychwtejokolicytwarzy.Sątoobjawypowstrzymaniaroz-
wojuipowstająwskutektego,żewyrostkitwarzoweniezrastająsięzsobącałkowicie
aniczęściowoiżezachowująsiędzielącejeszczeliny.Dobardziejznanychwadrozwo-
jowychnależą:
1.Szczelinawargowaboczna(cheiloschisis;cheilos=warga,schiso=prze-
cinam),zwanawargązajęczą(labiumleporinum),jestnajczęstsząwadąrozwojową
twarzyiwystępujeprzeważniepostronielewej.Nazwanojątakdlatego,żeuzającawar-
gagórnajestrozszczepiona.Szczelinatapowstajewskutekniezrośnięciasiępowierz-
chownychwarstwwyrostkanosowegoprzyśrodkowegozwyrostkiemszczękowym.Cza-
semmożebyćobustronna.
2.Szczelinanosowabocznajestprzedłużeniempoprzedniejkugórzemiędzy
wyrosteknosowyprzyśrodkowyaboczny;oddzielaonaczęścibocznenosaodprzegro-
dynosa.
3.Szczelinaszczękowa(cheilognathoschisis;gnathos=szczęka).Jeżeliszcze-
linawargowabocznawcinasięgłębiejwobrębszczęki,topowstajeszczelinabiegnąca
częstomiędzysiekaczembocznymakłem,zazwyczajjednaknietrzymasięściślegra-
nicykościprzysiecznej;możedzielićsiekaczbocznynapołowy,zktórychjednazwykle
zanika.
4.Szczelinapodniebienna(uranoschisis;uranos=sklepienienieba,podnie-
bienie)albowilczapaszcza(fauxlupina).Szczelinaszczękowamożewnikaćgłębiej
wobrębpodniebieniaiłączyćsięzestrzałkowopołożonąszczelinąpodniebienną.Wnaj-
cięższychprzypadkachwystępujeobustronnaszczelinawargowo-szczękowo-podnie-
bienna(cheilognathouranoschisis).Pośrodkujestzachowanaprzegrodanosaidoprzo-
duczęśćkościprzysiecznej.Noworodkizwilcząpaszcząniemogąssaćidawniejnaj-
częściejztegopowoduumierały.Mowatych,któreprzeżyły,jestwadliwa(mowanoso-
wa,rhinolaliaaperta).Szczelinapodniebiennamożewystępowaćrównieżsamodzielnie,
bezrozszczepuwargiiszczęki;możeograniczaćsiędopodniebieniamiękkiegolubtyl-
kodojęzyczka(uvulabifida).
24
