Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
liniiOwena(ryc.31).Donichna-
leżytzw.zębinowalinianowo-
rodka,tworzącasiębezpośrednio
pourodzeniuwzwiązkuzzaburze-
niamigospodarkimineralnejwtym
okresierozwoju.Jednocześnieztwo-
rzeniemsięwarstw,opróczwarstwo-
wegotypuwapnienia,wzewnętrz-
nychwarstwachzębinywystępuje
drugitypwapnieniawpostacikuli-
stychbrył,pomiędzyktórymiutrzy-
mująsięczęściniezwapniałe.Wko-
roniezębawystępująjakotzw.prze-
strzeniemiędzykulkowe,wko-
rzeniu
–
jako
jamki
w
tzw.
warstwie
ziarnistej
Tomesa
(p.niżej).
Rozwójszkliwa.Wśladzautwo-
rzeniemsiępierwszejwarstwypier-
wotnejzębiny,równieżw5miesiącu,
rozpoczynasięwytwarzanieszkliwa.
Ryc.31.Schematprzyrastaniawarstwzębi-
Substancjętęprodukująenamelo-
nyiszkliwawgórnymsiekaczumlecznym;
blastynarząduszkliwnego.Każda
wgSchouraiMasslera.
komórka
tego
jednowarstwowego,
wysokiego
nabłonka
walcowatego
wysyławkierunkubłonypodstawnej
wypustkę,naktórej,począwszyodjejobwodowegokońca(ryc.32),odkładająsięsole
wapniowe.Rosnącanadługośćiwapniejącawypustkaprzekształcasięwdługipręcik
zwanypryzmatemszkliwnym.Międzypryzmatamigromadzisięiwiążejenie-
wielkailośćrównieżwapniejącejistotykitowej.Wzrastaniepryzmatówiich
wapnienieprzebiegarytmicznieiwarstwowo;świadczyotympoprzeczneprążkowanie
pryzmatów,aponadtowarstwowabudowaszkliwa(p.niżej).Przyrastająceodzewnątrz
nowewarstwyszkliwawydłużająsięiprzesuwająkupodstawiekoronyzęba(ryc.31).
Granicemiędzyposzczególnymiwarstwamiznacząwarstewkisłabiejzwapniałe,za-
wierającewięcejistotykitowejidającenaprzekrojuzębaobraztzw.liniiprzyrosto-
wych(Retziusa).Szczególniesilniewystępujeliniasłabszegozwapnieniapowstająca
bezpośredniopourodzeniusiędziecka,tzw.szkliwnalinianoworodka(ryc.31);
jestona,podobniejakanalogicznaliniawzębinie,ślademzaburzeńwprzemianiemine-
ralnej.
Wmiarętworzeniasięszkliwależącanadnimmiazganarząduszkliwnegozanika
(ryc.27,30).Pozakończeniuprocesutworzeniasięwłaściwegoszkliwaenameloblasty,
któreutraciłytymczasemswewałeczkowatekształty,wytwarzająnapowierzchniszkli-
watzw.oszkliwie,złożone:1)zcienkiejzwapniałejbłonki(błonyNasmytha),czyli
wewnętrznejbłonyoszkliwia,i2)zutworzonejpóźniej,wokresiewyrzynania
sięzęba,rogowejzewnętrznejbłonyoszkliwia.
Rozwójkorzenia.Korzeńzaczynasiękształtowaćpouformowaniukoronypodczas
wyrzynaniasięzęba.Wpierwszymokresietegoprocesukrawędźnarząduszkliwnego
zaginasiękuśrodkowibrodawkizębowejitworzytzw.nabłonkowąprzeponęzę-
ba(ryc.33a).Następniepierścieńnabłonkowyłączykrawędźnarząduszkliwnego
zprzeponąiwydłużasięwcętkowanąnabłonkowąpochewkękorzenia(po-
chewkęHertwiga)(ryc.33b).Jestonajakgdybymatrycądlakorzenia.Leżącawewnątrz
niejmezenchymamiazgizębowejnaswymobwodzie,wpłaszczyźniezetknięciasięztą
pochewką,wytwarzazębinękorzenia.Następnietkankałącznaotaczającaodzewnątrz
pochewkęprzerywajejnabłonekiukładasiębezpośrednionapowierzchnizębiny
(ryc.33c).Komórkitejtkankiłącznej,zwanecementoblastami,pokrywajązębinę
warstwącementu,czylikostniwa.Jesttotkankapodobnadotkankikostnej(p.niżej).
Resztkipochewkinabłonkowejutrzymująsięwpostacitzw.komórekMalasseza.
42
