Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
cech,którepozwalająnarozróżnienieprawychilewychzębów,niedajesięwięcnaogół
zastosować.Natomiastwsiekaczubocznymmożnastwierdzićzarównocechękorzenia,
jakicechękąta.
Kły(dentescanini,C).Kłysąnajsilniejrozwiniętymizębamijedno-
korzeniowymi;wodróżnieniuodsiekaczyzamiastkrawędzisiecznej
kiełzaopatrzonyjestwwierzchołekżucia(denscuspidatus*).Koro-
nabowiemnaswymwolnymkońcuprzechodziwkrawędź,którejkrót-
szyodcinekprzyśrodkowywytwarzakątzdłuższymodcinkiembocz-
nym(ryc.44).Możemysobiewyobrazić,żeformatapowstałazkra-
wędzisiecznejpousunięciujejodcinkówbocznych,środekkrawędzi
zaśwytworzyłwierzchołek.Podstawakoronyjestszczególniegruba
wkierunkuwargowo-językowym.Napowierzchnijęzykowejkorony,
taksamojaknasiekaczach,znajdujesięguzekzębowy.
Komoragórnychidolnychkłówwybiegakuwierzchołkowiwjeden
zaostrzonyuchyłek.Jestonaszczególnieobszernawkierunkuwargo-
wo-językowymizobubokówspłaszczona;przekrójpoprzecznyko-
mory,jakrównieżikanałukorzeniajestowalny,długaośowaluleży
wkierunkuwargowo-językowym.
Kiełgórnyjestnajdłuższymzębemcałegouzębienia(około27mm).Uwszystkich
drapieżnychjestonszczególniewielki,służącdoprzytrzymywaniazdobyczy.Również
człowiekowimożeonsłużyćdoodrywaniakęsów.
Powierzchniawargowakoronyjestmniejwięcejpięciokątna;zobujejbocznychką-
tówkątprzyśrodkowyjestpołożonyniżej.Jestonasilniewypukła,zwłaszczawkierunku
poprzecznym.Grzebieńrozpoczynającysięnawierzchołkudzielipowierzchnięwargową
nadwieczęści,przyśrodkowąbardziejwypukłą(cechakrzywizny)iboczną.Podobny,ale
znaczniewyraźniejszygrzebieńdzielirównieżpowierzchnięjęzykowąkorony.
Zaryspowierzchnijęzykowejjestpodobnydozarysupowierzchniwargowej.Guzek
zębowyjestbardzosilnierozwinięty,jednakstopniowoprzechodziwpowierzchnięjęzy-
kowąkorony.Kątbocznypowierzchnistycznejjestbardziejzaokrąglonyodprzyśrodko-
wego(cechakąta).
Korzeńjestbardzosilny,oprzekrojutrójkątno-owalnym;powierzchniawargowajest
szeroka,powierzchniajęzykowatworzyzaokrąglonąkrawędź.Wierzchołekkorzeniajest
częstozakrzywionybocznielubkutyłowi.Całykorzeńjestpochylonyniecobocznie(ce-
chakorzenia).
Naobupowierzchniachstycznychkorzeniawystępująpodłużnerowki.Dorzadkości
należądwukorzeniowekłygórne.
Kiełdolnymasłabsząkoronęikrótszykorzeńniżkiełgórny.Szczególniemały
jestonukobiet,częstoniewieleszerszyodswegosąsiada,siekaczadolnegobocznego.
Jesttofilogenetycznapozostałośćcechypłciowej;uwszystkichmałpbowiemkłysam-
cówsąwiększeniżkłysamic.Koronakłówdolnychjestwęższaidłuższaniżgórnych.
Powierzchniestycznekoronysąułożonebardziejrównolegleiwskutektegozanikapię-
ciokątnykształtkorony.Kątbocznypowierzchnistycznejrównieżnadolnymklejest
bardziejprzesuniętywkierunkukorzenianiżnapowierzchniprzyśrodkowejisilniejza-
okrąglony(cechakąta).Granicawargowaszkliwasięgadalejwkierunkukorzenianiż
naklegórnym,stądwiększadługośćkorony.Brzegszkliwanapowierzchnistycznej
bocznejzachodzidalejwkierunkukorzenianiżnapowierzchniprzyśrodkowej.Różnica
możedochodzićdo3mm,przeciętniewynosi1,5do2mm.Cechącharakterystycznąjest
równieżsilnepochyleniepowierzchniwargowejkoronywstosunkudopochyleniako-
rzenia.Występujeonowewszystkichdolnychzębachzwyjątkiemsiekaczy.Pozatym
cechącharakterystycznąjestszybkiezużyciewierzchołkakorony,natomiastnagórnym
klezużywasięguzekzębowy.Nakledolnymguzekzębowyniejestzbytsilnierozwi-
nięty.
51
