Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nychisiecisprężystych.Tkankatapróczkomórektkankiłącznejzawierarównieżkomór-
kimięśniowegładkie,choćuczłowiekastosunkowonieliczne.Uniektórychssaków,np.
ukotaikonia,ilośćtkankimięśniowejjestznaczniewiększa,toteżunichtorebkajestwy-
bitniekurczliwa.Pozwalatonabardzoszybkiewyciśnięciekrwiześledzionydokrwiobie-
gu,dlategoteżtakitypśledzionynazywasię„śledzionąmagazynującą”.Śledzionęludzką
nazywasię„śledzionąmetaboliczną”,ponieważkrewwypełniającamiazgęczerwonąśle-
dzionyzalegatamdłużej,jestwięcwłączonadowieluprocesówmetabolicznych.
Mięśniówkaśledzionyludzkiej,ilościowouboga,utrzymujejednaktorebkęwstaniena-
piętym.
Beleczkiśledziony(trabeculaesplenicae),podobniejaktorebkazbudowanesąztkanki
łącznejwłóknistejzdomieszkąmięśniówkigładkiej.Beleczkiteprzezwnękęwnikają
(ryc.13)wgłąbnarząduwpostacigrubychkonarówrozgałęziającychsięnacorazcieńsze
gałęzie.Najdrobniejszeznichdochodządowewnętrznejpowierzchnitorebkiiłącząsię
znią.Dziękitemutorebkaibeleczkitworząrazemjednoliciedziałającywłóknisto-mięśnio-
wyzrąbśledziony.Rozszerzasięonizwężawmiarępowiększaniasięlubzmniejszaniasię
całegonarządu.
Miazgaśledziony(pulpasplenica)lPrzestrzeńzawartąmiędzytorebkąabeleczkami
wypełniatkankasiateczkowata.Występujeona(ryc.13)wdwupostaciach:miazgiczer-
wonejimiazgibiałej.Miazgaczerwona(pulparubra)jestbogatozaopatrzonawnaczy-
niakrwionośneiwoczkachswejsiateczkizawieralicznebiałeiczerwoneciałkakrwi,
skądnazwajejpochodzi.Miazgabiała(pulpaalba)obejmujewśledzioniepochewki
limfatycznewokółtętniczekpozabeleczkowychiłączącesięznimiciałkaśledzionowe.
Pochewkiiciałkaśledzionoweotaczaobszar,wktórymjestwięcejlimfocytówniż
wmiazdzeczerwonej,aleniesąonetakgęstoułożonejakwmiazdzebiałej.Pochewki
limfatyczneotaczającetętniczkipozabeleczkowezawierajągłównielimfocytyT,dlate-
goteżobszartennazywanyjestobszaremlubstrefągrasiczozależną(ryc.13).Ciałka
śledzionowezewzględunadużązawartośćlimfocytówBnazywasięstrefągrasiczonie-
zależną.
Prekursorylimfocytówmiazgibiałejnapływajądośledzionyzgrasicywprzypadkulim-
focytówT,natomiastwprzypadkulimfocytówBbezpośredniozeszpikukostnego.Zrozu-
mienieukładujednegoidrugiegorodzajumiazgiwymagaznajomościbudowyirozmiesz-
czenianaczyńkrwionośnychśledziony,którenależynajpierwpoznać.
Naczyniatętnicze.Kilkakońcowychgałęzitętnicyśledzionowejwnikaprzezwnękędo
śledziony.Rozgałęziającsię,tętnicetebiegnąwbeleczkachśledziony;niedochodząone
jednakdonajmniejszychbeleczekpodtorebkowych,leczwcześniejopuszczająjeiwstępu-
jądomiazgi.Wbeleczkachnaczyniatemająnaogółtypowąbudowętętnic(ryc.14):cien-
kąbłonęwewnętrznąicharakterystycznąokrężnąmięśniówkęgładkąwbłonieśrodkowej;
nieposiadająnatomiastodrębnejbłonyzewnętrznej,zastępujejąbowiemtkankawłóknista
beleczkiśledziony.
Tętnicebeleczkowenietworząpołączeńmiędzysobą,awięcsątętnicamikońco-
wymi.Powyjściuzbeleczekdomiazgi(średnicatętniczekwynosiwtedyprzeciętnieoko-
ło200mikronów)wstępująonekażdaoddzielniedogrudekchłonnych(kształtuczytoku-
listego,czyczęściejowalnego,anawetbardziejwydłużonego)iprzybierająnazwętętni-
czekśrodkowych(ryc.13i15).
Tętniczkaśrodkowarozgałęziasięwewnątrzgrudkinamniejszetętniczkiirówno-
cześnieoddajenaczyniawłosowateodżywiającetkankęchłonnągrudki.Grudkichłonne
śledzionowe,podobniejakinnegrudkichłonne,tworzączęstojaśniejszyośrodekreakcji
(ośrodekrozmnażania:t.II).
Poopuszczeniugrudkichłonnejtętniczkiśrodkowerozgałęziająsiękilkakrotnie
wmiazdzeczerwonejnatzw.tętniczkipędzelkowatealbopędzelki(penicilli;
ryc.15).Wkażdejznichwyróżnićmożnatrzyodcinki:1)odcinekpoczątkowyobudowie
typowejdlanaczyńprzedwłosowatych(p.dalej),zawierającywbłonieśrodkowejokrężne
komórkimięśniowegładkie,2)odcinekśrodkowypozbawionymięśni,otoczonynatomiast
zwartąpochewką(Schweiger-Seidla)zkomóreksiateczki,i3)odcinekkońcowyobudowie
naczyniawłosowatego,zbudowanyjużtylkozsamegośródbłonka.Dalszylosnaczyńwło-
sowatychiichstosunekdonaczyńżylnychniezostałcałkowiciewyjaśniony.Przyjmowa-
nesątrzymożliwości:1)wedługjednychbadaczynaczynkateotwierająsięwprostdo
oczeksiateczkitkankiotaczającej;2)wedługinnychprzechodząonewszerokienaczynia
27
