Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16Morfologiakomórki
gieicienkie,np.komórkinerwowe,którychciałapołożonesąwrdzeniukrę-
gowymiktórychwypustkisięgająażdowierzchołkówpalców,lubteżko-
mórkimięśniowewdługichmięśniach.
Wielkośćkomórkiograniczonajestprzez:
1.Stosunekjądro–cytoplazma.Jądrojakocentrumsterującewpływana
całąkomórkę.Maonowięcokreślonąwielkośćwstosunkudowielkościko-
mórki.
2.Stosunekpowierzchnidoobjętości.Substancjechemicznemusządy-
fundowaćwwystarczającejilości.
Błonakomórkowa(ryc.2)otaczakomórkęzwierzęcąitworzyosłonędla
różnorodnychorganelli(mitochondria,aparatGolgiegoiin.).Składasię
zelektronogęstejwarstwyzewnętrznejiwewnętrznej.Pomiędzynimipoło-
żonajestwarstwaprzepuszczającaelektrony.Maonagrubość7,5–10nm.
Warstwowośćbudowyspowodowanajestobecnościądwóchwarstwcząste-
czeklipidów.Mająonebiegunhydrofilowy,skierowanyodpowiednioku
wewnętrznejlubzewnętrznejpowierzchnibłony,orazbiegunhydrofobowy,
skierowanykuwnętrzubłony.Przytymczęśćcentralnacząsteczeklipido-
wychjestprzepuszczalnadlaelektronów,podczasgdybiegunyhydrofilowe
cząsteczeksąelektronogęste.Przeztotypoweuwarstwieniebłonakomórko-
wapodzielonajestnahydrofobowecentrumihydrofilowepowierzchnie
istanowitrudnądopokonaniabarieręmiędzywnętrzemkomórkiaprze-
strzeniąmiędzykomórkową.Pomiędzycząsteczkamilipidówznajdująsię
kulistecząsteczkibiałek,zktórychczęśćmożeprzenikaćobydwiewarstwy
lipidówisłużyćjako„kanały”lubporydlarozpuszczalnychwwodziesub-
stancji(białkatunelowe),aczęśćstanowiskładniktylkozewnętrznejlub
wewnętrznejpowierzchnibłony.Dotegoostatniegotypunależąnaprzykład
enzymy.Ponieważbiałkamogąporuszaćsięwwarstwielipidowejruchem
ślizgowym,budowabłonykomórkowejpodlegaciągłymzmianom(fluid
mosaicmodelwedługSingeraiNicolsona).Zarównozlipidami,jakizbiał-
kamipołączonesąłańcuchywęglowodanowe,wystająceponadzewnętrzną
powierzchniębłonykomórkowej(glikokaliks).Zwewnętrznąpowierzchnią
błonymogąwiązaćsięproteinycytoszkieletu.Zapomocąbłonykomórka
jestwstaniestworzyćiutrzymaćswewłasneśrodowiskowewnętrzne.We-
wnątrzkomórkibłonycytoplazmatycznetworząosłonkiorganelli.Wten
sposóbcytoplazmapodzielonajestnakompartmenty,wktórychrealizowane
sąposzczególnefunkcjekomórki.Częścibłonmogątakżełączyćsięzeso-
bąluboddzielaćodsiebie,np.przyusuwaniupęcherzykówwydalniczych
lubteżwtrakcietworzeniapęcherzykówpinocytarnychlubpęcherzyków
Golgiego.
Funkcjebłonycytoplazmatycznej:
1)tworzeniezewnętrznejpowierzchnikomórki,
