Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
AndriejAmalrik–rosyjskidysydent
zagranicywobeczniewoleniawZSRR–jestwłaśniezasługąAmal-
rika.Jeślidodaćdotegorozpowszechnianiesamizdatu,pomocprzy
redagowaniuBiałychksiągczyorganizowanieakcjiwspierających
więźniówsumienia–tojegorolawruchudysydenckimokażesięnie-
bagatelna.Jejpomniejszaniewiązanebywazfaktem,żeAmalriknie
lubiłwszelkiegorodzajuwystąpieńkolektywnychizorganizowanych
formdziałania,stądbardzoczęstopozostawałniejakonauboczu,ni-
gdyjednakjakoobserwator,alezawszejakouczestnikrozgrywających
sięwydarzeń.Podrugie,Amalrik,mimoiżjestautoremcennychdzieł
publicystycznychidramaturgicznych,tojednak,trzebatoprzyznać
sprawiedliwie,niezostawiłposobietakbogatejiróżnorodnejspuś-
ciznyjakinnipisarzedysydenci,naprzykładAleksanderSołżenicyn2,
WładimirBukowski3czyWładimirMaksimow4.Potrzecie,Amalrik
zmarłw1980roku,niewziąłwięcudziałuwemigracyjnejdebaciena
tematpieriestrojki,niestanąłprzeddylematem:powracaćdoojczyzny
czypozostaćnaobczyźnie.Najnowszezatem,pozbawionewpływu
cenzury,opracowaniakrytyczneominęłygoniejako,skupiającsięna
najwybitniejszychprzedstawicielachtrzeciejfaliemigracjirosyjskiej.
Obecniewiadomojuż,żezarównohistorialiteraturyrosyjskiej,jak
idziejerosyjskiegoruchudysydenckiegobyłybyniepełnebezwmia-
rękompletnegoprzedstawieniasylwetkiAmalrika–jednegoztych,
który„wzniewolonympaństwiezacząłsięzachowywaćjakczłowiek
wolny”5,dowodzącrównocześnie,iż„wolnośćniejestsłodkimpoda-
runkiem,lecztrudem,zmaganiemsięzwłasnymi,niezawszedokońca
uświadomionymipopędami;jeststanemwymagającymciągłejkulty-
wacjiiumacniania,jeststaleponawianymwysiłkiemprzeciwstawiania
sięodruchomstadnym,głębokozakodowanymwnaszejnaturze”6.
2
Zob.np.L.Suchanek,AleksanderSołżenicyn.Pisarzipublicysta,Kraków1994.
3
Zob.A.Raźny,Zwycięstwoniepokornego.TwórczośćWładimiraBukowskiego
[w:]Daćświadectwoprawdzie.Portretywspółczesnychpisarzyrosyjskich,podred.
L.Suchanka,Kraków1996,s.201–237.
4
Zob.K.Duda,Wiarainaród.TwórczośćWładimiraMaksimowa,Kraków2001.
5
Cyt.za:Л.Алексеева,Историяинакомыслия...,op.cit.,s.69.
6
E.Fromm,Ucieczkaodwolności,tłum.O.iA.Ziemilscy,Warszawa2000,
s.11–12.
