Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LIPIDY
Metabolizmlipidów
ROZDZIAŁ4
MałgorzataBednarska-Makaruk
401
Lipidy
Lipidy,czylitłuszcze,obejmująheterogennągrupę
związkówcharakteryzującychsięzłąrozpuszczalno-
ściąwwodzie.Donajważniejszychlipidówwustroju
należąwolnekwasytłuszczowe,triglicerydy,chole-
sterol,fosfolipidyorazglikolipidy[1,2].Worgani-
zmieczłowiekalipidypełniąwieleważnychfunkcji
biologicznych.Kwasytłuszczoweitriglicerydy
wydajnymmateriałemenergetycznym,natomiast
cholesterolifosfolipidypodstawowymiskładnika-
mibłonkomórkowychicytoplazmatycznych.Niektó-
refosfolipidy(pochodnesfingomieliny)orazpochod-
ne
20-węglowych,
wielonienasyconych
kwasów
tłuszczowych(eikozanoidy)odgrywająważnąrolę
wprzekazywaniusygnałówwewnątrzkomórkowych
imiędzykomórkamiorazwmodyfikowaniuproce-
sówbiologicznych[3–7].
40101
Cholesterol
Cholesterolwystępujewtkankachilipoproteinach
osoczawpostaciwolnejlubwformiezestryfikowa-
nejwpołączeniuzdługołańcuchowymikwasami
tłuszczowymi.Estryfikacjazmniejszaaktywnośćbio-
logicznącholesterolu,aleumożliwiajegomagazyno-
wanieitransport.Udorosłegoczłowiekacałkowita
ilośćcholesteroluworganizmiewynosiokoło
100–150g.Cholesterolpełniwieleważnychfizjolo-
giczniefunkcji:jestskładnikiembłonkomórkowych,
związkiemniezbędnymdowzrostukomórek,prekur-
soreminnychzwiązkówsteroidowychworganizmie,
takichjakhormonypłciowe,hormonykorynadner-
czy,witaminaDorazkwasyżółciowe.Zdrugiejjed-
nakstronyzwiązektenuczestniczywpowstawaniu
zmianmiażdżycowychoraztworzeniusiękamieni
żółciowych[4,7].
Wzależnościodstosowanejdietyuczłowieka
zpokarmemdostarczanejest300–500mgcholestero-
ludziennie,resztazaś(700–900mg)jestsyntezowa-
nawewnątrzkomórkowozacetylo-CoA.Biosynteza
cholesterolumożezachodzićwewszystkichkomór-
kachjądrzastych,jednakgłówniemamiejscewwą-
trobie(60–70%)[7,8,9].Biosyntezacholesterolu
jestprocesemzłożonymiwieloetapowym(ryc.4.1).
Kluczowymetapemsyntezycholesterolujestprze-
kształcenie
3-hydroksy-3-metyloglutarylo-CoA
(HMG-CoA)domewalonianu.Tanieodwracalnare-
akcjajestkatalizowanaprzezenzymreduktazę
HMG-CoAijestuważanazaetapograniczający
szybkośćszlakubiosyntezycholesterolu.Bardzo
ważnyjestfakt,żepoprzednieetapyodwracalne
izahamowaniekonwersjiHMG-CoAdomewalonia-
nuniepowodujegromadzeniatoksycznychmetaboli-
tówwkomórkach.Tenpunktuchwytuwykorzystują
inhibitoryreduktazyHMG-CoA,czylistatyny,jedne
znajskuteczniejszychlekówobniżajacychstężenie
cholesteroluLDLwosoczu.Istniejemechanizm
sprzężeniazwrotnego,dziękiktóremuilośćiaktyw-
27