Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dyskusjewokółprawadoopiekizdrowotnej
11
dapewienobowiązek.Szczególnąwersjętejprostej-zdaniemRaza
zbytprostej-koncepcjiprzyjmujeRichardBrandt,definiującpojęcie
prawazapomocąpojęciaobowiązku.Zgodniezjegodefinicjązdanie
„XmabezwzględneprawodoposiadanialubotrzymaniaY”znaczy-
łobytylesamo,co:„istniejektoś,ktomabezwzględnyobowiązekza-
pewnićX-owiposiadanielubotrzymanieY,jeżeliXtegochce”
2
.W
ocenieRazadefinicjaBrandtaposiadaconajmniejtrzygłównewady.
Popierwsze,bezpodstawniezakłada,żekażdemuprawuodpowiada
pewienjedenobowiązek,żetymobowiązkiemjestzapewnienieposia-
danialubotrzymaniaprzedmiotudanegoprawaiżetenobowiązek
jestzawszetylkowarunkowy,azatemmusibyćspełnionyjedynie
wtedy,gdyposiadaczdanegopraważyczysobiejegospełnienia(tzn.
egzekwujeswojeprawo).ZdaniemRazawszystkietezałożeniasą
błędne.Jednoitosamoprawomożestanowićpodstawęwieluróżnych
obowiązków;taknaprzykładprawodoosobistegobezpieczeństwa
zobowiązujewszystkichinnychdotego,abynienapadaćposiadacza
prawa,nieuprowadzaćgo,niewięzićitd.Wieluprawomodpowiadają
obowiązkiniepolegającenatym,abyosobieuprawnionejdoczegoś
zapewnićposiadanielubotrzymanierzeczy,doktórejonamaprawo.
Niejestteżtak,abykażdyobowiązekodpowiadającypewnemupra-
wumusiałbyćspełnionytylkopodwarunkiem,żeposiadaczprawa
chcejegospełnienia;naprzykładprawodonaukiwymagazagwaran-
towaniakażdemudzieckumożliwościnauki,czydzieckożyczysobie
tego,czyteżnie(s.199)
3
.
Drugąbłędnąimplikacją,którąRazwytykadefinicjiBrandta-lub
wogóleprostejzasadziekorelatywności-jestzawartawniejteza
orównoznacznościzdańmówiącychoprawachiodpowiednichzdań
oobowiązkach.WujęciuRazatekorelatywnetwierdzenianiemają
takiegosamegoznaczenia.Prawojednejosobyniejestobowiązkiem
innej.Jestonoraczejpodstawądotego,abynałożyćnadrugąstro-
nęodpowiedniobowiązek,oileniesprzeciwiająsiętemujakieśinne
względy(s.199)
4
.Tenpriorytetprawwstosunkudoopartychnanich
obowiązkówoznaczateżzdaniemRaza,żeniekiedyjużwiemyoist-
nieniupewnegoprawa,niewiedzącjeszcze,nakimwłaściwieciążą
wynikającezniegoobowiązki,aninaczymonedokładniepolegają.
Naprzykładktośmożewiedzieć,żekażdedzieckomaprawodonauki,
awkonsekwencjiżeistniejeobowiązekzapewnieniamumożliwości
edukacji,aleniewiedzieć,jakiindywidualnylubzbiorowypodmiot
powinienmujązapewnić(s.211)
5
.
2Brandt1959,s.438.
3Por.wtymtomie,cz.1,s.137.
4Por.tamże.
5Por.tamże,s.151.
