Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wepokacharchaicznejiklasycznejlirykazajmowałapoczesnemiejscewróżnych
sferachżyciaHellady,byłateżstosunkowoszerokoznana.Możnazadawaćsobie
pytanieoprzyczynytegofenomenu.Byłyonezłożone,alejednaznich,bardzoistot-
na,tkwiławpowszechnej,zapewnionejspecyfkąprzekazudostępnościtejformy
twórczości.Wewczesnejfazieliryki(podobniejakeposuidramatu)typowymspo-
sobemkomunikacjiliterackiejbyłprzekazbezpośredni:słowny,słowno-muzyczny,
słowno-muzyczno-taneczny.Nawetwokresiecorazpowszechniejszejznajomościpi-
sma,gromadzeniaicyrkulacjiksiążek,podkoniecVwiekup.n.e.,nadaldominował
modeloralno-audialny.Grecja–mimożebyłajużświatempisma–nieodrazuinie
dlawszystkichstałasięświatemtekstuczytanego2.
Ścisłyzwiązekpoezjizinstytucjami,regułamiiwydarzeniamiżyciapublicznego
orazprywatnegosprawiał,żewcześnitwórcykomponowaliswojepieśnizuwzględ-
nieniemrozmaitychuwarunkowańnarzuconychsytuacjąwykonaniaimielinauwa-
dzeprzewidywanegowykonawcę(jednostkowegolubzbiorowego).Wnakreślonej
sytuacjiwiększośćtekstówliterackich,wtymlirycznych,miałacharakterswoistego
scenariusza(wyjątkamisąinskrypcje,pismaflozofczneihistoryczne)3.Zakodowany
wutworzeprojektwykonaniawykraczałpozasferęwerbalną;obejmowałrównież
elementypozasłowne,zktórychnajbardziejdziśuchwytnyjestrytm,napoziomie
zarównoposzczególnychwersów,jakiwyższegorzędustrukturstrofcznych.Poeta
lirycznyprzekazywałrytmemokreślonedyspozycjewykonawcze,dotyczącenietyl-
kośpiewu,alei–wprzypadkulirykichóralnej–tańca.Planującwystęp,brałteżpod
uwagękonkretnyrodzajakompaniamentu.Alkmannaprzykładzamieszczawzmian-
kęoinstrumentaliściegrającymnakitarze,Alkajosmówiobarbitosie,aAnakreont
olirze4.Ulirykówchóralnychteinstrumentysąwymienianenaprzemianzaulosem.
Szczególniewyspecjalizowanymrodzajemdyspozycjiwykonawczejjestwskazanie
wtekścieutworuinformacjidotyczącejniuansówjegokształtumuzycznego,przede
wszystkimwzakresieharmonii5.
Uświadomieniesobietegorodzajufaktówsprawiło,żenagruncieflologiikla-
sycznejwlatachosiemdziesiątychminionegostulecianastąpiłzwrotperformatywno-
-pragmatycznywbadaniachnadlirykągrecką.Dowczesnychpropagatorówtakiego
podejścianależałBrunoGentili,którysystematyczniezastępowałnieadekwatnądo
realnejsytuacjikomunikacyjnejrelacjęautor–czytelnikrelacjąwykonawca–słuchacz.
2Majewski2013:25–26.
3ProblemtenrozwijamwDanielewicz2016;tuodwołujęsiędozawartychtaminformacji,nie-
kiedybardziejszczegółowojereferując.
4Alcm.PMG38;Alc.fr.70Voigt;Anacr.PMG373.
5Stesich.PMG212;LasusPMG702.
12
