Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Antropologiajakonauka
13
Czaswielkichodkryćgeograficznych,twórczośćartystyczna,np.LeonardadaVinci,
rozwójanatomii,myślispołecznejprzyczyniłysiędorozwojuprzednaukowegoantro-
pologiiogólnej.WartoprzytoczyćpoglądyJeana-JacqueslaRousseaunatematnie-
równościmiędzyludźmi,któremożnapodzielićna:
▪naturalne,czylidotycząceróżnicpodwzględemsiłyfizycznejiumysłowejczy
zdrowia;
▪sztuczne,czylite,którepowstaływobrębiespołeczeństwa.
PierwotnyHczłowieknatury”byłzdrowy,szczęśliwyiwolny.CharlesLouisdeSe-
condatMontesquieutakjakHipokrateswiązałzróżnicowanieludzizklimatem.Twórca
socjobiologiiEdwardO.Wilson(1975)dobitniepodnosiznaczenieantropologiidlaso-
cjologii.Uważa,żespołeczeństwoikulturasądopełnieniamizwierzęcejnaturyczło-
wieka.Socjologiaiinnenaukihumanistycznesąostatnimidziałamibiologiiczłowieka
czekającyminawłączeniedowspółczesnejsyntezy.
AntropologiaXIXiXXw.porządkowałasystemypodziałuludzinarasy,grupyet-
niczne,narodowe,typykonstytucjicielesnej,klasyiwarstwyspołecznenatych,którzy
osiągaliwzhierarchizowanychstrukturachspołecznychczynarodowychgórneidol-
nepozycje.Ukazywałabiologiczne(wrozwojufizycznym)konsekwencjestratyfikacji.
Dlaniektórychstanowiłagruntdoukształtowaniapostawzachowawczych,dlainnych
tworzyłapodstawyteoretyczneiempirycznedopopieraniaegalitaryzmu,emancy-
pacjiitolerancji.Oczywiście,żeskrajnydyskryminacjonizmiskrajnyantydyskrymi-
nacjonizmszukaływantropologiiwsparcia.Alewgruncierzeczyonaodmitologizo-
wujepoglądyskrajne,stępiaostrzewszelkichradykalizmówiutopijnychpoglądów.
JakpodkreślaAlanBernard(2006),antropologiaarchiwizujeprzejawybiologicznej,
psychicznej,społecznejikulturowejnaturyczłowieka,uczyojejzmiennościczasowo
-przestrzennej,różnorodnychpowiązaniachróżnychsfertejnatury,inspirującstudia
onaturzeczłowieka(ryc.1).
1.2Podziałantropologiiijejdefnicje
10201Antropologiafizyczna(biologiczna)
WPolsceterminantropologiajeszczedolatsiedemdziesiątychXXw.odnosiłsię
tylkodobiologiiporównawczejczłowieka.Wprzyrodniczymznaczeniuter-
minantropologiaużywanybyłjużodXVIw.wprowadziłgolekarziteologniemiecki
MagnusHundt(1501)dlanaukiopochodzeniu,zróżnicowaniuirozwojuczłowieka.
WtymznaczeniustosowaligoC.Capella,T.Kerking,W.Cooper,utożsamiającjązana-
tomiączłowieka.WyraźniebiologicznysensnadanotemuterminowiwXIXw.,coza-
wdzięczamym.in.GeorgowiBufonowi,PaulowiBroce,FryderykowiBlumenbachowi.
TenostatnidefiniowałjąjakoHhistorięnaturalnąroduludzkiego”
.Głoszono,żenauka
tabadaHcałokształtwłaściwościrodzajuludzkiego,jegoskładoweczęściiszczegóły
wzestawieniuzcałąprzyrodą”
.Niektórzywyrażalipogląd,żejestonadziałemzoo-
logii.Antropologia-jakwspomniano-wyrosłanagruncieanatomiiczłowieka,ajej
