Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Babskaetnologia”
43
Niedawnoczytałamniepublikowanąpracędoktorską,którejautorkaza-
mieściłaszczegółowezapisyrozmówzosobaminależącymidobadanejprzez
niąlokalnejspołeczności,nieukrywającdanych,ułatwiającychichidentyfikację.
Zzapisówtychwynika,żewielokrotnieprostowałainformacjepodaneprzez
rozmówców,korzystajączwiedzyksiążkowejlubuzyskanejodinnychosób.
Opowiadałateżswoimrozmówcomotym,czegodowiedziałasięodinnych(nie
sądzę,byprosiłaichozgodęnato).Moimzdaniemdoszłotudoprzekroczenia
granicdialoguantropologicznego.Postępowanieautorkimiejscamiprzypomi-
nałomiplotkowanie,naruszającesferęprywatnościrozmówców.Niewiem,
czyzastanawiałasięnadtym,żeniektórzyznichmoglisiępoczućdotknięci
ujawnianiemichwypowiedzi,poddaniemichsłówocenieinnych.Czypomy-
ślałaotym,żejejzachowaniemogłospowodowaćkonfliktwbadanejgrupie?14
Przypomniałymisięwskazówki,jakichdawnotemuudzieliłmijedenze
współuczestnikówbadańterenowychwMongolii.Mówiłonmiędzyinnymi
otym,żepowinnamwystrzegaćsięprzekazywaniainformatorom(jeszczenie
rozmówcom)informacjiuzyskanychodinnychbadanychoraztych,których
źródłostanowidostępnabadaczowiliteratura.Niedopuszczalnejestpopra-
wianieinformatorów,sugerowanieodpowiedzi,wyjaśnianiespraw,których
nierozumieją.Informatorzydysponująswojąwiedzą,abadaczswoją15.Nie
doniegonależyedukowanieczłonkówbadanejgrupywzakresieichwłasnej
kultury.Odtamtejporywielesięzmieniło.Mówimyodialoguantropolo-
gicznym,podczasktóregodochodzidoDkonfrontacjisubiektywnegodoświad-
czeniabadanegozsubiektywnymdoświadczeniembadacza[...],[a]zarazem
[do]konfrontacj[i]dwóchsposobówwidzeniaświata,dwóchpamięciprzeżyć,
emocjiitreści,awięcdwusemantycznychobszarównależącychdoporozu-
miewającychsiępodmiotów”(Kaniowska2003,s.58-59).Mówimyteżotym,
zauważyłaAnnaSeweryn,Dtrudnorozsądzanieoczekiwaćodpojedynczegobadacza,żezdoła
kontrolowaćwszystkiepojawiającesięinterpretacjewłasnychustaleńiwkażdymprzypadku
będziezwalczałteniewłaściwe”(tamże,s.41).Dodajmy:Dniewłaściwe”-zczyjegopunktu
widzenia?Dobrzesięnatomiaststało,żetwórcywspomnianychdokumentówzalecająbada-
czomostrożność,ostrzegając,żezdobywanaprzeznichwiedzaDuwikłanabywa[…]wszereg
kontekstówocharakterzeekonomicznym,politycznym,prawnymi[…]kulturowym”(tamże,
s.34).Trzebapamiętaćotym,żebadanimogąpodejmowaćpróbynaciskunaantropologa,by
przedstawiłwynikibadańwkorzystnymdlanichświetle.Mogąjednakrównieżzabiegaćoto,
byniedopuścićdopublikacjidanychukazującychichwsposóbdlanichniekorzystny(Nowic-
ka2004,s.223).Antropolognierzadkomusisięsprzeciwićnaciskomwywieranymnaniego
przezczłonkówbadanejspołeczności,manipulacjomiperswazjom,mogącymdoprowadzić
dotego,byosobytei/lubreprezentowanaprzezniegrupawypadłyjaknajlepiejwraportach
zbadań,bybadaczreprezentowałwyłącznieichpunktwidzenia,celeiinteresy(tamże;patrz
też:Nowicka2005,s.192,202,209).
14Zezrozumiałychwzględówniepodajędanychdotyczącychwspomnianejpracy.Badacz-
kapowinnajednakpamiętać,żeDantropologma[…]obowiązekszanowaćichronićprywatność
osóbbadanychorazwmiaręmożliwościzapewnićimanonimowość”(Seweryn2010,s.43).
15Należałotowyraźniezaznaczyćwpublikacjach,przedstawiającefektybadańtere-
nowych.
