Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
KsięgaII
wań,częstonoszącychinskrypcje,któreokreślajączasichbudowyinadalno-
sząśladyogniapodłożonegoprzezbarbarzyńców.Jednakżedalekopozatymi
ufortyfikowanymimiastamiznajdująsiępozostałościspalonychświątyńiam-
fiteatrów,którepozwalająnamzgadywać,jakdalekorozciągałysiędawnemia-
sta10.Dysponującewiększąliczbąludnościibogatszewewszystkiezasobycy-
wilizacji,niżzaczasówAugusta,CesarstwoRzymskiestałosięzbytsłabeby
bronićswegodziedzictwa,bowiemutraciłowłasnąstałąarmięzjejzdyscypli-
nowanymilegionami.NapróżnopatriotycznyretorSynezjusznarzekałwcza-
sachArkadiuszanaprzykładwtensposób11:
uNimbędziemytolerowaćScytów(Gotów)włóczącychsięzorężempo
kraju,powinniśmywezwaćwszystkichludzipodbroń,uzbrojonychwmiecz
iwłócznię–hańbąjest,żetentaklicznynaródmusipowierzaćzaszczytprowa-
dzeniawojnycudzoziemcom,którychzwycięstwazawstydzająnasnawet
wówczas,gdysąnamużyteczne–cizbrojniniewątpliwiezechcąodgrywać
rolępanów,awówczasmy,którzyniemamyprzygotowaniawojskowego,bę-
dziemymusielistawićczołazaprawionymwbojachwojownikom.Musimypo-
nownieobudzićduchadawnychRzymian,samistaczaćnaszebitwy,nieprzed-
siębraćniczegowespółzbarbarzyńcami,wyprzećichzkażdegourzęduoraz
zSenatu.Wewnątrzbowiemwstydząsięostatecznietylkotychgodności,które
zawszebyływnajwyższympoważaniuunas,Rzymian.TemidaiAresmuszą
ukryćsweoblicza,jeśliwidzątychbarbarzyńcówodzianychwskóry,którzy
dowodzążołnierzaminoszącymirzymskiemundurylubodrzucającowcze
runoszybkoprzywdziewajątogęitymsamymmogązabieraćgłosnaradzie
wrazzrzymskimiurzędnikami,awięcdecydowaćosprawachCesarstwa
Rzymskiego!Gdyzajmująhonorowemiejscetużprzykonsulu,naczeleszla-
chetnychRzymian,ajednocześnie,gdytylkoopuszcząkurię,ponownieoble-
kająsięwskóry,kpiąztogiwrazzeswymitowarzyszamiiżartują,żewtodze
niesposóbdobyćmiecza.Cibarbarzyńcy,uprzednioużytecznisłudzynaszych
domostw,terazchcąrządzićnaszymnarodem!Biadanamjeśliicharmie
iprzywódcypowstanąidołącządonichszerokimstrumieniemichliczniziom-
kowie,którzysąobecnierozproszenipocałymImperiumjakoniewolnicy”
.
TensamnastrójzawarłwswoimdzielenaiwnypisarziantykwariuszFla-
wiuszWegecjuszRenatus,studiującdawnychautorów,opisałczymRzymianie
naprawdędysponowaliwobszarzesystemuwojskowego,naktórymopierała
sięichwielkość,jakimwytycznymwtejkwestiipozostawaliwierniiktórena-
leżyterazodtworzyć,takbysłużyłyzaprzykład,awówczasCesarstwoodzyska
swojądawnąpotęgę.Tymsamymstworzyłksięgę,któraprzezwiekiitysiącle-
ciasłużyławojskowymjakopodręcznik,leczupadającychimperiówniemożna
uratowaćprzemowamiczyksiążkami.
10Lavisse,HistoiredelaFrance1,2.Lesorigines,laGauleindépendanteetlaGauleRomaineG.Blocha,
Paris1901,s.299ikolejne.Ad.Blanchet,LesenceintesRomainesdelaGaule,1907,odrzuca,opierając
sięnaszerokichdociekaniach,teorie,któreumieszczająkonstrukcjętychfortyfikacjiażwczasach
Dioklecjana,wwiekuczwartym,bądźnawetpóźniej.
11ZgodniezcytatemDahnawKönigederGermanen,5,26.
