Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI
Organizacjaiuzbrojeniefalangimacedońskiejzostanieopisaneogólnie
wkontekścieformacjinoszącychsarissy(σIρισoφόρoι,sarissophoroi,ilustr.5)
bezomawianiaposzczególnychpodtypówtychwojsk.Warmiachhelleni-
stycznychistniałyróżnorodnejednostkinoszącychsarissy,orazformacjewal-
czącewfalandze,któreczęstoróżniłysięnieznacznieuzbrojeniem,prestiżem
lubprzeznaczeniem44.
OdczasówFilipaIIMacedońskiegoniewątpliwązaletąfalangibyłoto,iż
stałasięonaformacjązawodową,szkolonąjakocałość,zaśjejżołnierzeotrzy-
mywaliregularnyżołd.Unifikacjaprzejawiałasięteżwuzbrojeniu.Ekwipunek
składowanowmagazynachkrólewskichiwydawanonowopowołanymforma-
cjom.Należyjednakpodkreślić,żenawetnajzamożniejszymonarchamace-
dońskiniebyłnatylebogaty,byzapewnićpełneuzbrojeniekażdemuzeswych
podkomendnych.Dlategoteżpełneopancerzeniegwarantowano,głównieżoł-
nierzomwalczącymwpierwszym,najbardziejnarażonymnaataki,szeregu45.
Ochronężołnierzomzapewniałjedenzczterechtypówpancerza.Najczę-
ściejbyłtopancerzpłócienny,zbrojonymetalembądźteżmetalowy(θώρIξ,
thorax).PodobniejakuRzymianstosowanotakżepancerzetorsowelubpół-
torsowe(ἡμιθώρIξ,hemithorax)oddołuchronionedwiemawarstwamipocię-
tegosuknabądźskóry,czasemnabijanychmetalem(πtέρυγες,pteriges).Nie-
którzyfalangicizadowalalisiępancerzempłóciennym(λινoθώρIξ,linothorax),
bądźwogólenienosilipancerzy(ilustr.6).Możnarównieżzałożyć,żewGre-
cji,zasprawąkontaktówzCeltamiiRzymianamiupowszechnićsięmogłypek-
torałyikolczugi.Uzupełnieniezbroistanowiłynagoleniceihełmy(typutrac-
ko-macedońskiego)przybierającekształtczapkifrygijskiejbądźdzwonuza-
opatrzonegowmetalowygrzebień.Tarczafalangity(ἀσπίς,aspis)nieosiągała
takimponującychrozmiarówjakrzymskiescutum.Podczaswalkiwszykuwy-
korzystywanonieznajdującysięnaśrodkutarczyuchwyt,leczspecjalneucho
pozwalającenazawieszeniejejnaszyi,przezcoręcedzierżącesarisępozosta-
wałynieskrępowane.Asklepiodotosuważał,żeidealnatarczadlafalangityma-
cedońskiegopowinnabyćniezbytwypukła,ośrednicyniewiększejniż61cen-
tymetrów.Współczesneznaleziskawskazująjednak,iżwinteresującymnas
okresiewużyciubyłyteżwiększetarcze,mierzącedo80centymetrów.Były
oneprawdopodobniestosowaneprzezżołnierzyzbardziejmobilnychforma-
cji,dzierżącychmniejszewłócznie46.
44Mowaotakichformacjachjakchociażbysrebrnetarcze(᾽Iργυράσπιδες,argyraspides),piesi
towarzyszekrólewscy(πεζέtIιρoι,pezhetairoi)czybrązowetarcze(χIλκάσπιδες,chalkispides).Naten
tematpatrz:P.Connolly,GreeceandRomeatwar,London1981,s.73-74;B.Szubelak,Uzbrojenie
falangitówmacedońskichzaAntygonidów,Wrocław2005,s.1-2;M.M.MarkleIII,TheMacedonian
Sarissa,Spear,andRelatedArmor,[w:]uAmericanJournalofArchaeology”,vol.81,no.3(1977),s.
329-333.
45B.Szubelak,op.cit.,s.5;N.G.L.Hammond,CasualtiesandReinforcementsofCitizenSoldiersin
GreeceandMacedonia,[w:]uTheJournalofHellenicStudies”,vol.109(1989),s.63.
46B.Szubelak,op.cit.,2;4-6;P.Connolly,op.cit.,s.78-80;M.M.MarkleIII,op.cit.,s.326;
N.Sekunda,Ph.DeSouza,MilitaryForces,[w:]uTheCambridgeHistoryofGreekandRoman
Warfare”,ed.Ph.Sabin,H.vanWees,M.Whitby,vol.1,Cambridge,NewYork,Melbourne,Madrid,
CapeTown,Singapore,SaoPaulo2008,s.337-339.
