Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odnawiającejsiępotędzeSyrakuz:miałonwówczasolśnićioszołomić
Ateńczykówsiłąswojejwymowydotegostopnia,żewysłalinaSycylię
pomocwojskową(427p.n.e.)—apośrednimskutkiemtejpierwszej
awanturynazachodziebyłapóźniejszansycylijskakatastrofa”
16
.Zapew-
nepotejwizyciewielokrotnieobjeżdżałonGrecję,wtympanhelleńskie
sanktuaria,gdziedawałkolejnepopisyswojejwyjątkowejnaoweczasy
sztuki;niejednokrotnieteżgościłwsamychAtenach.Opróczbędącego
jegoniewątpliwąspecjalnościągatunkuepideiktycznegohistoriareto-
rykizawdzięczaGorgiaszowirównieżzwrócenieszczególnejuwagina
samąformęwypowiedzi.Byłonpierwszymznanymnammówcąkła
-
dącymszczególnynacisknastyl.Byćmożewłaśniedziękitemuudało
musiępozyskaćżyczliwośćAteńczyków,którychhistorykDiodoropi-
sywałjakonmiłośnikówsłów”(philologoi),współczesnyzaśGorgiaszowi,
błyskotliwydemagogKleonnazywałnwidzamiprzemów”(theataitōn
logōn),wyrzucającimprzytymsłabośćdoretorycznychnowinek.Styl
Gorgiaszabowiembyłwysocecharakterystyczny,naznaczonylicznymi
figuramisłów,zdradzającymiwyraźnywpływjęzykapoetyckiego.Op-
artybyłprzedewszystkimnaantytezie,wymagającejmożliwienajbar-
dziejsymetrycznegowyrażeniaprzeciwstawionychsobiemyśli;temu
właśniecelowipodporządkowanabyłacałaargumentacjajegomów,
przyjmującaprzeztozregułypostaćkrótkich,niemalurywanychfraz,
zwanychprzeztonfiguramigorgiańskimi”,anaznaczonychprzytym
zaskakującymimetonimiami,metaforamiihiperbolami
17.
StylGorgiaszadajeosobieznaćwtwórczościAntyfonta,później-
simówcyjednakkorzystalizniegobardziejoszczędnie,niektórzy
zaś(np.Lizjasz)hołdowalizgołaodmiennemusposobowiformułowania
argumentów,opartymnaprostocieiprzejrzystości.Pozostałeosiągnięcia
sycylijskichojców-założycielipóźniejszepokoleniapraktykówiteorety-
kówretorykiprzyjęłybezzastrzeżeń,niekiedyjedynierozwijającjedo
bardziejskomplikowanychpostaci.Podziałnatrzygatunki—ndorad-
czy”,nsądowy”inpopisowy”—przyjętyzostałprzezArystotelesaijego
następców,stanowiącjednocześniepodstawęklasyfikacjizachowanych
mówateńskichoratorów.Normatywnyzaśschematichstruktury—być
możedziełoTeisiasa—wktórychwyróżniamynwprowadzenie”(pro-
16
D.S.12.53.1—4;nt.katastrofysycylijskiejzob.niżej,Antyfont:Wprowa-
dzenie.
17
DH
Dem.5,25;zob.też;lass1887—18982:1.63—70(zwł.65—68);KenneDy1963:
64—66;por.TusZyńska2016:77—83.
12
WPROWADzENiE
