Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wmowiePrzeciwkomacoszezkoleistrategiaoskarżycielazbudowana
jestwokółkwestiiniepodjęciaprzezjegoadwersarzywyzwanianapróbę
tortur(1.8—13).Tensamschematstosujeonrównieżwmowieobroń-
czejWsprawieśmiercichoreuty,rozciągającargumentacjęnietylkona
tortury,lecztakżeświadectwawolnourodzonych(6.22—32).Wmowie
WsprawieśmierciHerodesazkoleiniemalcałendowodzenie”skupia
sięnapodważeniuwiarygodnościniekorzystnychdlamówcyzeznań
zebranychnatorturach(5.29—56).Zjawiskotowswoimwpływowym
studiumargumentacjiAntyfontaF.Solmsen
15
uznałzaznamiennedla
wczesnejretorykisądowej,wyrastającejjeszczezwczesnegoobyczaju
automatycznegorozstrzyganiasporówsądowychwłaśniezapomocą
tegorodzajunprób”,stanowiącychniepodważalnendowody”(Beweise).
Innymisłowy,argumentacjaAntyfonta—pierwszegoinajwcześniejsze-
gozkanonudziesięciuoratorów—wyrastaćmiałajeszczezarchaicz-
nych,nirracjonalnych”metoddochodzeniaprawdy,któredopieroujego
późniejszychkolegówwypartezostałyprzeznracjonalne”sylogizmy
ientymematy.Tęskądinądfascynującąteorięzakwestionowanojed-
nakwdwóchkluczowychaspektach.Popierwszebrakjednoznacznych
przesłanekpotwierdzającychfunkcjonowaniewewczesnymokresiecałej
triadydowodównieartystycznych—świadectw,przysiągitortur—jako
próbautomatycznierozstrzygającychspory(zob.niżej).Podrugieargu-
mentacjaAntyfontaopierasięrównież,awłaściwieprzedewszystkim,
naracjonalnychpróbachdochodzeniaprawdyiprawdopodobieństwa—
wtymtakżedowodzeniaprawdziwościiwartościsamychndowodów
nieartystycznych”,któretymsamym,mimoswejformalnieuprzywile-
jowanejpozycji,pełniądefactorolęjedyniesłużebną
16.TeoriaSolmsena
wswoimwyjściowymkształciewydajesięzatemniedoutrzymania.Za
niewątpliwąjegozasługęuznaćnależyjednakpodkreślenieistotnej—na
tlepóźniejszychmówców—wagindowodównieartystycznych”war-
gumentacjiAntyfonta,któreztegowłaśniepowoduomówionezostaną
szczegółowoponiżej.
15SoLmsen1931;jegostudiumopierasięwdużejmierzenaspostrzeżeniachLat-
tego(1920)dotyczącychfunkcjonowanianprób”indowodów”wrozmaitychcywilizacjach,
wtymrównieżgreckiej.
16Por.Due1980:24—25,43,62;Gagarin1990;1997:18—20.
WPROWADzENiE
37
