Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Językoweśrodkiwyrażaniawartości
Systemfilozoficznymożebyćzbudowanytylkonapodstawie
systemuwartości(tamże:236).
TaksamotwierdziWittgenstein:
Sensświatapowinienznajdowaćsiępozaświatem,[...]wświecie
niemażadnejwartości(Bітгенштейн,1995:84;tłum.M.Ł.).
11
Jestrzecząoczywistą,żewróżnychmetodologiachpodpojęciemświata
możnarozumiećlicznereferencje,zarównozmysłowo-sensoryczne,jaktrans-
cendentalneitranscendentne.
Wpsychologiidziecięcej,jakuważaL.Wygotski,przezdługiczasdomi-
nowałanbotaniczna”(utożsamiającadzieckozrośliną)metaforawartościująca
ikoncepcjarozwojudziecka,podktórąrozumianybyłcałokształtfilozofii
dziecięcejpsychologii:
Wkoncepcjitejnapierwszyplanwysuwałsiębotaniczny,wege-
tatywnycharakterrozwojudziecka,ajegorozwójpsychicznybył
rozumianyprzedewszystkimjakozjawiskowzrostu(Wygotski,
1978:14).
Fascynacjapsychologiidzieckabotanikąustąpiłamiejscaoczaro-
waniuzoologią.Dlategolicznekierunkiwspółczesnejpsychologii
szukająweksperymentachnadzwierzętamibezpośredniegoroz-
wiązaniaproblemupsychicznegorozwojudziecka(tamże:15).
Identycznie,rozumieniewartościującekategoriinpostrzeganie”jakopa-
sywnegoodzwierciedleniaczegośzewnętrznegowobecsubiekta,przezdługi
czasokreślałoiwciążokreślamyślenieisposóbzachowaniaczłowieka.Ne-
gatywneskutkitakiegopojmowaniakategoriipostrzeganiadopierozaczynają
byćzauważalne.Dzisiajzawartościującąmożnauważaćkluczowąmetaforę
nświadomośćjestkomputerem”,któraposiadaznaczącąprognostycznąiheu-
rystycznąwartość.
Wpracachwielufilozofówiuczonychujawniasięniejednoznaczność
powiązańdeklarowanychwartościisposobówrealizacjitychwartości.Np.
A.Bergson,występującyprzeciwkotakimwartościom,jakjęzyk,rozsądek
iracjonalność,niemniejjednakstworzyłnabaziejęzykaracjonalnąilogiczną
teorięfilozoficzną.Zawieraonasystemowoprzedstawionetradycyjnekategorie
filozoficzne:kazualność,czas,przestrzeń,pamięćitd.PodobnieL.Wittgenstein,
stwierdzając,żefilozofiapowinnamiećcharakternaturalno-naukowy,stworzył
jednąznajbardziejabstrakcyjnychteoriilogikiijęzyka.
WażnąkonkluzjązteoriiWittgensteinajestnastępującestwierdzenie(które,
nawiasemmówiąc,odpowiadaanalogicznemuujęciutematuprzezRickerta):
wszystkomożebyćuznanezawartościowetylkowprzypadkuwyjściaza
