Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Rozważaniawstępne
Zdrugiejzaśstronywklasycznychteoriachanalizowanegozjawiskaterminem
tymprzyjęłosięokreślaćradykalnązmianępolityczną,zrywającązprzeszłości,iidąc
dalejtymtropem,prowadzącądoprzekształceńcałejtkankispołecznej,polityki,
gospodarki,osobowościikultury.Takierozumieniepojęciawybrzmiewazdefinicji
klasykówrewolucji:HannahArendt3,PitirimaSorokina4,Gustave)aLeBona5.
RygordefinicjiterminułagodziAlexanderKazamias,którynawiązującdobadań
CharlesaTilly)ego,zauważa,żerewolucjaminazywasięrównieżwydarzeniahisto-
ryczne,którefaktycznienieprowadziłydoobaleniawładzy,alewrezultacieoddol-
nychpowstańrządzącyzostalizmuszenidopodzieleniasięwładzązoponentami
orazdowprowadzeniazmiansystemowych6.
Szukającramteoretycznychdlawyjaśnieniasekwencjiwydarzeńarabskiejwio-
sny,wartoprzywołaćklasyfikacjęJackaGoldstone)a,którysyntetycznieująłdotych-
czasfunkcjonującenurtybadańnadzjawiskamirewolucjiwczterygeneracje.
Uczenizpierwszegopokolenia,GustaveLeBon,CharlesA.EllwoodczyPitirim
Sorokin,staralisięzidentyfikowaćgłównefazyprocesurewolucyjnegolubopisać
zmianyspołeczno-demograficzneprzezniespowodowane.Okresten,któregocezu-
ręwyznaczająlata1900-1940,charakteryzowałsiędeskryptywnympodejściemdo
konkretnych,wielkichrewolucji:francuskiejwiekuXVIIIczyrosyjskiejpierwszych
dekadXXw.
Drugageneracjateoriidatowanajestnalata1940-1975.Badaczezjawiskspo-
łecznychtegonurtusięgalidokoncepcjiteoriizachowańspołecznychzzakresupsy-
chologiiisocjologii.Zjawiskorewolucjipostrzeganojakoefektubocznyprocesów
modernizacyjnych,prowadzącychdonierównowagisystemuspołecznegoczynapięć
strukturalnych7.Wargumentacjipodnoszono,żeprocesymodernizacyjnepowodu-
jąwzrostoczekiwańspołecznychicorazwiększedążeniedozaspokajaniaróżnych
potrzeb.Wwarunkachstagnacjilubrecesjigospodarczejistniejeryzykobrakumoż-
liwościzaspokajaniarosnącychpotrzebspołeczeństwa,cowkonsekwencjimoże
rodzićpoczucienwzględnejdeprywacji”iprowadzićdorewolucji8.Zakładano,że
wceluadekwatnegowyjaśnieniarewolucjiniezbędnejestuwzględnieniepercepcji
IstheArabSpringintheThirdWaveofDemocratization?TheCaseofSyriaandEgypt,nTurkish
JournalofPolitics”
,vol.3,nr1,2012.
3H.Arendt,Orewolucji,przeł.M.Godyń,Warszawa:Czytelnik,2003,NowySympozjon.
4P
.Sorokin,TheSociologyofRevolution,NewYork:H.Fertig,1967.
5G.LeBon,LaRévolutionfrançaiseetlapsychologiedesrévolutions(1912),Coulommiers:
Déterna,2008,PolitiquementIncorrect.
6Por.J.Chodak,Dyfuzjastrategiirewolucyjnychikontrrewolucyjnychwczasiearabskiejwio-
sny,[w:]R.Potocki,M.Piskorski,W
.Hładkiewicz(red.),FaleTunisami.Kontestacjaarabska
wlatach2010-2013,Warszawa:EuropejskieCentrumAnalizGeopolitycznych,2014,s.353,Biblio-
tekaEuropejskiegoCentrumAnalizGeopolitycznych,t.8.
7J.Chodak,Teorierewolucjiwnaukachspołecznych,Lublin:WydawnictwoUMCS,2012,
s.89.
8J.Goodwin,RevolutionandRevolutionaryMovements,[w:]T.Janoski[etal.](red.)The
HandbookofPoliticalSociology.States,CivilSocietiesandGlobalization,NewYork:Cambridge
UniversityPress,2005,s.406.
