Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
MariaMaślanka-Soro
zKartagińczykamibyływtymokresiebardzointensywne,aciostatninieograniczali
swoichwyprawdoMorzaŚródziemnego,alezapuszczalisięteżnaAtlantyk.Skoja-
rzeniazwieżąlubogromnąfortecąmógłnasuwaćjedynieszczytPicodelTeidena
Teneryfie,mającyblisko3800mwysokości,którywyłaniałsięstopniowozoceanu,
podobnydofortecy,górującejnadresztąlądu,początkowoniewidoczną.Używanie
nazwzwiązanychzsiłamiboskiminiejestczymśodosobnionymwtekstachpunickich,
czegodowodząfragmentydziełaniejakiegoHannona(przetłumaczonewIVw.przed
Chr.najęzykłaciński),którynapoczątkuVw.opłynąłpn.-zach.wybrzeżeAfryki.
Jeżelitahipotezajestprawdziwa,tomożnapowiedzieć,żeuPindaramitycznyto-
posgreckiego„raju”ulegapewnejkonkretyzacji,choćtrudnouchwytnej,gdyżposłu-
gującejsięjęzykiemmetaforycznym.
5.HomeroweiHezjodejskieechauJózefaFlawiusza
Zanimprzyjrzymysiękilkuprzykładomzpóźniejszegookresu,wktórychdawnyto-
posWyspSzczęśliwychstraciłczęściowolubcałkiemswójmitycznywymiarnarzecz
ujęciamniejlubbardziejrealistycznegolubfantastyczno-parodystycznego,warto
zwrócićuwagęnapewną–równieżpóźną,gdyżpochodzącązIw.poChr.–próbę
częściowego„przeszczepienia”gonainnyterenkulturowy.Matomiejscewdziele
historykażydowskiego,piszącegopogrecku,JózefaFlawiusza,którybyłjednym
zprzywódcówpowstaniaŻydówprzeciwRzymowi,zakończonegozburzeniemJero-
zolimywroku70poChr.Pozostawiłonposobiem.in.Wojnężydowską,świadectwo
tamtychwydarzeń,którezawieratakżewielewiadomościocharakterzecywilizacyjno-
-kulturowym.
Wksiędzedrugiejtegodzieła(119nn.)wyróżniaonwłoniejudaizmutrzygrupy
religijne:jednąreprezentująfaryzeusze,drugąsaduceusze,atrzeciąesseńczycy.Ist-
niejewielehipotez–żadnaniejestdefinitywna–natematznaczeniategoostatniego
terminu;m.in.tłumaczysięgojako„ludzieRady”albo„ludzie,którzyuciekająsiędo
Boga”,czyteżwyprowadzasięgozaramejskiegoasey,aseya(„leczący”,„lekarz”)
28.
WedługFilonazAleksandriinatomiast,etymologiętejnazwynależyłączyćztym
samymrdzeniem,odktóregowywodzisięgreckiprzymiotnikhosios(„święty”),co
dajesięwyjaśnićwyjątkowoświątobliwymiascetycznymsposobemżyciaesseńczy-
ków,podkreślanymwopisieFlawiusza.Przedstawiającichpoglądyeschatologiczne
(II,154nn.),któretłumaczychęciąskłonienialudzidopraktykowaniacnotyiunikania
występku,charakteryzujeonichwiaręwnieśmiertelnośćduszy:
Mająoniniezłomnąwiarę,żeciałasązniszczalne,atworzącajemateriaprzemijająca,lecz
duszenieśmiertelnetrwająwiecznie.Bujającswobodnie,jakożepochodzązdelikatnegoeteru,
zostałyzwiązanezciałemijakbyzamkniętewwięzieniu,przyciągniętejakimśnaturalnymcza-
rem,leczkiedyuwolniąsięzwięzówcielesnych,jakbywyzwolonezdługiejniewoli,radująsię
iulatująwgórę.PodzielającpoglądsynówHelladyutrzymują,żenadobreduszeczekamieszka-
niezaoceanemimiejsce,któregonietrapiąulewy,śnieżycelubskwar,leczorzeźwiajezawsze
28Natentematzob.JosèpheFlavius,GuerredesJuifs,t.II,livresII–III,textetraduitetétablipar
A.PelletierS.J.,LesBellesLettres,Paris1980,s.206,komentarzdoII,119.
