Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Fot.zezbiorówMUMCS
*HEnrYKraaBE
(1882–1951)–
zoolog,działacz
społecznyipo-
lityk,posełna
SejmUstawodaw-
czy,pierwszyrek-
torUMCSwla-
tach1944–1948.
Fot.zezbiorówMUMCS
iOksfordzie.Powojniepracował
równieżstudiazzakresufilozofii
nauniwersytetachwWiedniu
1938obroniłdoktorat.Odbył
lEoPolDsEiDlEr
studiowałprawo
skim(ukończył
naUniwersyte-
**GrZEGorZ
(1913–2004)–
cieJagielloń-
wroku1935),
gdziewroku
jakodocentnaUJ,awroku1950
podjąłpracęnaUniwersytecie
MariiCurie-SkłodowskiejwLu-
blinie(1950profesornadzwy-
czajny,1957profesorzwyczajny).
Wlatach1959–1969byłrektorem
UMCS.Od1969rokudo1972
rokukierowałInstytutemKultury
PolskiejwLondynie.Odroku
1972ponownieprowadziłwy-
kładynaUMCS.Byłwieloletnim
redaktoremnaczelnym„Annales
UMCS”.Autorponad100prac
naukowychzdziedzinyteoriipań-
stwaiprawaorazhistoriimyśli
politycznej.
WowymczasieniebyłteżLublinmiastem
oszczególnymrozwojuekonomicznym.Prężnieroz-
wijałsiętutylkoprzemysłlotniczywzakładachPla-
geiLaśkiewicza,produkującychsamolotylublin.
Byłmiastemprowincjonalnym,tapozycjanada-
wałamujednakwyjątkowycharakter.Pierwszyrek-
toriojcieczałożycielUniwersytetuHenrykRaabe*
czyteżwieloletnirektorirównieoddanyuczel-
nirektorGrzegorzLeopoldSeidler**odnotowywa-
liwswychwspomnieniachswoistepięknoLublina.
PrzybliżająjesłowarektoraSeidlera:„NiemaLu-
blintylepatynyhistorycznej,coKraków.Nieposia-
darównieżświatowegowdziękunaszejstolicy,nie
jesttaktrzeźwozapobiegliwyjakPoznań,niemateż
pośpiechuprzemysłowegoKatowicczyWrocławia.
MajednakLublinswójwłasnyklimatduchowy,swo-
istepiętno,różniącegoodwszystkichmiastPolski.
Chybawżadnymznaszychmiastniekrzyżowałosię
tylewierzeń,stylówikultury,cowLublinie.Kształ-
towałotocharaktermiasta,któretolerancjęizrozu-
mienieinnychłączyzpatriotyzmem,posiadającjed-
nocześnieszczególnąsiłęwchłanianianowychidei
iludzibezzmianyswegocharakteru.”5Słowatezda-
jąsięnajpełniejodzwierciedlaćobrazLublina,wktó-
rympowstałojednoznajwiększychzałożeńuniwer-
syteckichpowojennejPolski.
WyjaśniającokolicznościpowstaniaUniwersyte-
tutrzebazwrócićuwagęnafakt,iżjesienią1944roku
Lublinbyłnajwiększymzpolskichmiastwyzwolo-
nychprzezarmięradziecką,ośrodkiemmiejskim
ocharakterzestrategicznymdlakształtującychsię
wówczaswładzludowych.Będącod1sierpnia1944
rokusiedzibąPolskiegoKomitetuWyzwoleniaNaro-
dowego6stałsięcentrumdziałańwładzynaziemiach
wyzwolonych.Utworzeniepaństwowegouniwersyte-
tuzdajesięwpisywaćwówczesnąpolitykęPKWNjako
jednazformspołecznejlegitymizacjiowejwładzyna
wyzwolonychnazachódodBuguterenachpolskich.
Ludowewładzezakładałybudowęnowegopaństwa
polskiegowkażdymjegoaspekcie,zuwzględnie-
niemoświatyinauki.Politycznaprzesłankawyda-
jesiębyćjednymzpowodówpowołaniudożycia
UniwersytetuMariiCurie-SkłodowskiejwLublinie.
Niejesttonatomiastpowódjedynyidecydujący.
Świadkowietamtychdniwskazująnakolejny
ważnyczynnikzwiązanyzpotrzebamiżyciacodzien-
nego–zaopatrzeniemarmiiwlekarzy.7Wedługtych
relacji,zaczątkiemtworzonegoUniwersytetubyła
KatedraMedycynyWojskowej.
Wieloletniawojnazniszczyławdużymstopniu
polskąnaukęioświatę.Świadomeunicestwianie
przezniemieckiegookupantainteligencjipolskiej
orazbrakfunkcjonowaniaoficjalnegoszkolnictwa
polskiegospowodowałypowstaniedeficytuspe-
cjalistówwłaściwiezewszystkichdziedzinnauki.Ci
nieliczni,którzyprzeżyli,najczęściejbyliwukryciu.
5
GrZEGorZlEoPolDsEiDlEr,Lublinwkulturzepolskiej,Lublin:PCKOUMCS1978,s.3.
6
Ustawazdnia21lipca1944outworzeniuPolskiegoKomitetuWyzwoleniaNarodowego,Dz.U.zdnia15sierpnia1944,nr1,poz.1.
7
Zob.szerzejAneks1:WywiadzAlinąBogusz-Seidler,wdowąpoprofesorzeGrzegorzuLeopoldzieSeidlerze,atakżezeStanisławem
Ciechanem,inżynieremarchitektem.
16
PowstanieUniwersytetuMariiCurie-SkłodowskiejwLublinie
