Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
JoannaOlenderek
IdeaofStyle”autorzynapisalim.in.,żearchitekturajestzawszekonkretnymdziełem
budowlanym,anieniejasną,mglistąteoriąsztukibudowania.AlfredH.Barr,histo-
ryksztuki,którywamerykańskiejkrytycesztukireprezentowałpozycjęformali-
styczną,wyraziłsięwswoimsłowiewstępnymonowoczesności,przekraczającejjuż
pierwsząfazęswegorozwoju,jakoontheStyle”.Sugerowałiprzewidywał,żenad-
chodzącynpost-funkcjonalizm”jeszczebardziejsprecyzujepojęcieiupowszechni
określenienInternationalStyl”.Trzygłównepryncypiastylumiędzynarodowego
sprecyzowanowówczasnastępująco:architekturajakowolumen;regularność;uni-
kanieaplikacyjnychdekoracji[1].
Wpochodzącymz1994rokutekściedonowegowydaniaTheInternationale
Style,PhilipJohnsonwyjaśniał,żeaplikacjategookreśleniadonowoczesnegoruchu
lat20.i30.XXw.służyłajedyniehistorykomsztuki,którzyrejestrowalitylkostyli-
stycznewymogi,wprowadzonewistocieprzezMiesavanderRohejużwStuttgarc-
kimWeißenhofsiedlungjakopryncypiakształtowania.Oświadczenieto,deklarujące
powrótdofundamentalnychpytańokryterianstylumiędzynarodowego”byłoko-
niecznymetapemwstępnymdlaJohnsonadorozważańdotyczącychnajprzeróżniej-
szych,postmodernistycznych,współczesnychrozwiązaństylistycznych[1].
CzywŁodziokresumodernizmumiędzywojennegomożemyodnaleźćśladymy-
śliarchitektonicznejw/wteoretykówitwórców?Nailekryteriasprecyzowaneprzez
propagatorówtendencjimiędzynarodowychwkreowaniuprzestrzeni,począwszyod
WalteraGropiusaijegonInternationaleArchitektur”,poprzezkontynuatorajego
poglądówHilbersheimerapoH.R.HitchcockaiP.JohnsonazichterminemnInter-
nationalStyl”znalazłyodzwierciedleniewewznoszonychwówczasobiektach.Jakie
byłoobliczenurtumiędzynarodowego?Wposzukiwaniuodpowiedziprzyjrzyjmy
sięwybranymobiektom,tymktórewosądzieautorkisąreprezentatywnedlawyżej
przybliżonychpojęć.
Tenograniczony,zracjiwymagańedytorskichniniejszejpublikacji,wybiórczy
przeglądwartorozpocząćodprezentacjibudynkutkalniwfabryceN.Eitingona.Ito
zdwochpowodów.Popierwsze,ponieważŁódźzawdzięczaswąwielkomiejskość
rozwojowiprzemysłuwłókienniczego,którywprawdziewokresiemiędzywojennym
straciłpozycjęgłównegoczynnikamiastotwórczego,niemniejzniegowywodzisię
tożsamośćkulturowaośrodka.Podrugie,ponieważfrapującymzbiegiemokoliczno-
ściobiekttenzostałzrealizowanywokresierozkwituBauhausupodkierownictwem
WalteraGropiusa,określanymmianemnczasureformyiawangardy”.Fabrykę
mieszczącąsięmiędzyulicamiJuliusza(ob.Dowborczyków30/34)iTargową35
prowadziłdo1926rokuBerWachs.W1926rokunabylijąnalicytacjibraciaNa-
umiBorysEitingonowie.IchnWłókienniczaSpółkaAkcyjnaN.EitingoniS-ka”
utworzonaw1922rokuwwynikukomasacjitrzechdużychzakładów,oparta
oznaczne(60%)udziałykapitałuamerykańskiego(firmynowojorskie:Eitingon
SchildCompanyiMoscowFurTradingCompany)iniemieckiego(firmafutrzar-
skaChaimaEitingonazLipska),byławlatachtrzydziestychXXjednymzwięk-
szychprzedsiębiorstwwPolsce.Budynektkalniwzniesionowlatach1927-29.
PrzyjegokonstrukcjiporazpierwszywŁodziużytowtakiejskalizbrojonego
