Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WaldemarChorążyczewski,Archiwista-teoretyk?Archiwozof?Archiwistyk?
dowiedziemytymsamym,żepojęcieodpowiadającepewnemuzakresowi
rzeczywistościistnieje,adopełnieniemjegoistnieniamożebyć(choćnie
musi)wprowadzenieterminuzgodnegozrealnieistniejącympojęciem,
czyliwyróżniającymsięiopisanymfragmentemrzeczywistości.
Zpunktuwidzeniasłowotwórczegowszystkojestwporządku.Dyplo-
matykatonauka,którązajmujesiędyplomatyk.Numizmatykatonauka,
którązajmujesięnumizmatyk.Sfragistykęuprawiasfragistyk.Dlaczego
powstaćmożeopór,byuznać,żearchiwistykązajmujesięniearchiwista,
aarchiwistyk?Dlatego,żeprzezdługiewiekirozwojuarchiwistykiupra-
wialijąwyłączniearchiwiści.Procesrozchodzeniasiępraktykiarchiwal-
nejinaukiarchiwalnejdokonujesiędopieroteraz,nanaszychoczach.
Kiedyprocestenniebyłjeszczezapoczątkowany,niebyłopotrzeby
szukaćdlateoretykówarchiwistykispecjalnego,nowegookreślenia.Kie-
dymożnamówićopoczątkuprocesurozchodzeniasiępraktykiinauki?
Wwarunkachpolskichwskazałbymnalata50.XXwiekuinaosobę
AdamaStebelskiego,któryzesłużbyarchiwalnejprzeszedłdoPolskiej
AkademiiNauk,bydalejbyćarchiwomiarchiwistomużytecznym,ale
inaczej-organizującbadaniapodstawoweipracującnadpodręcznikiem
archiwistyki
2
.PrzypadekStebelskiegozawierawszystkieistotnecechy
nnowegoczłowieka”wramachdziedzinyarchiwalnej:prowadzeniepoza
archiwamibadańnaukowychwzakresiearchiwistykiinakierowanie
nakształcenieprzyszłycharchiwistów.Naukaidydaktykanapoziomie
szkoływyższej.Wystarczybowiem,bywmodelupodmienićakademię
nauknauniwersytetimamyosobę,którąproponujęnazwaćarchiwi-
stykiem.Przytymchciałbymuczynićjednozastrzeżenie.Nietwierdzę,
żeAdamStebelski,AndrzejTomczak,BohdanRyszewskiczyZdzisław
Chmielewskiporezygnacjizpracywarchiwumprzestaliczućsięarchi-
wistami.Poczuciebyciaarchiwistąmimoodejściazarchiwumjesttym
silniejszeitrwalsze,imdłużejdanaosobatampracowałaorazimsilniej
mentalniebyłazwiązanazrzeczywistościąarchiwalną.Ktowarchiwum
spędziłkilkanaścielubdwadzieściakilkalatżycia,napewnonieszukałby
nowegoterminunaokreśleniesiebie,jakjatoczynię.Obecniejednak
2
A.Tomczak,StebelskiAdam(1894-1969),[w:]Słownikbiografcznyarchiwistów
polskich,t.1,Warszawa-Łódź1988,s.204-207.
23
