Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obrazygetta[1]
5
Radapozostałaskładałasię[z]następującychosób:inżynierLichtenbaum,inży-
nierCzerniaków,Ł[azarz]Łabędź
17
,HermanSzwarc
18
,MeszulemKaminer
19
iHilary
Tempel
20
.PrzedstawionowięcpanuStarzyńskiemukandydaturypanówLichtenbauma
iCzerniakowadokierowaniapracamiGminy.PanStarzyńskipismemzdnia22wrze-
śnia1939r.zamianowałpanaCzerniakowaprzewodniczącymRady,apanaLichten-
bauma-zastępcą.
WłaściwieżadnejdziałalnościGminanieprowadziła,jedyniezajmowałasięgrze-
baniemzmarłych.Zebranonacmentarzukilkasettysięcyzłotych,którezdeponowano
wkasieGminydodyspozycjiRady.
AoblężenieWarszawyprzybrałonasile.Wdzieńnaloty,wnocypociskiarmatnie
gnębiąmieszkańcówstolicy,powiększejczęściznajdującychsięwschronachipiw-
nicach.Setkipożarów,rozwalonychdomów,trupyludzi,koni,przewróconepojazdy.
Grzebiesięludzinaskwerkach,wogródkachwcentrummiasta,napodwórzachdomów.
25września[1939roku]byłsłynnynalot,którymorderczymogniembombsiał
zniszczeniewstolicy
21
.Padałytysiącebomb,niebyłoświatłaaniwody.Agdynaza-
jutrz,wewtorekrano,nagodzinkęucichłobombardowanie,udałemsięzSiennejwkie-
runkuGrzybowskiej,[3]zobaczyłemobraz,któryrzadko
22
sięwidziwżyciu.Paliłasię
Mariańska,Twarda,ażhetdokońca,PlacGrzybowskizewszystkichstron.Całyhory-
zontzasłoniłysłupydymuiognia.Wszystkorazemstanowiłojednąwielką,straszną
łunę.Stałemkilkachwiljakurzeczonywobectejgroźnejpotęginiszczycielskiej,było
totakstraszne,takniesamowite,żeuciekłemodtegopiekłaognistego,depczącpotru-
pachiruinach.
Byłojasnym,żetojużkoniec.27[września1939roku]nastąpiłakapitulacja
Warszawy
23
.
Pierwszyodruchprzyniósłjakbyulgę.Ludziepowyłaziliznor,piwnic,zaczęli
wracaćdodomostw,oglądaćresztkidobytku.Wszyscybyliciekawi,jaktobędzie
wyglądało?Cotobędzieobecnie,jaksiędonasŻydówustosunkują?
WpierwszychkilkudniachpokapitulacjiprawieNiemcówniebyłowidać.Samo-
lotykrążyłynadmiastem.Odczasudoczasuprzemykałyautapancerne.Przyszły
17ŁazarzŁabędź(1860-1941),kupiecifilantrop,wgetcieczłonekpierwszegoskładuRŻ.
18Wstyczniu1942r.odbyłosięnabożeństwożałobnewintencjizmarłychczłonkówRŻ,wtym
HermanaSzwarca,zob.RadaŻydowskawWarszawie,dok.52.Występująceformynazwiska
wdok.:Schwartz,Szwarc,ujednoliconodo-Szwarc.
19MeszulemKaminer(1893-1941),jedenzzałożycieliiprzywódcówpartiiAgudatIsrael,orę-
downiknowoczesnegowychowaniareligijnegomłodzieżyżydowskiej,redaktoriwydawcaorto-
doksyjnegodziennikanDerJud”,autorrozprawtalmudycznych,przedwojnączłonekRadyGŻ
(piastowałturóżnestanowiska).WgetcieprzewodniczącyWydziałuSprawReligijnychiWydziału
CmentarnegoRŻ.Woryg.:SzylemKaminer.
20HilaryTempel(1881-1940),przemysłowiecifilantrop,radcaprzedwojennejGŻ.
21DoszczególnieintensywnegoostrzałuartyleryjskiegoWarszawydoszłowdniach24-26wrześ-
nia1939r.Kulminacyjnypunkttegoatakunastąpił25września,kiedywczasienalotówużyto
bombkruszącychizapalających.Zob.L.Landau,Kronikalatwojnyiokupacji,t.1,Warszawa
1962,s.15-16.
22Woryg.słowa:nKtóryrzadko”,wpisaneodręczniewmiejsceprzekreślonych:nktóregoraz”.
23WrzeczywistościdokapitulacjiWarszawydoszło28września1939r.
