Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
OrganizacjaarmiirzymskiejzaczasówDioklecjanaiKonstantynaWielkiego
któremuWegecjuszpoświęcaswojąksiążkę1.Gdymówionowewnętrznym
rozprzężeniuwarmiiwowychczasachmajednaknamyślistosunkipanujące
wchylącymsiękuupadkowiCesarstwieZachodniorzymskim.Wcześniej
przedstawianamjednakniekiedycenneinformacjeoregulacjachzIVwieku.
Wowymczasiedotkliwieodczuwamystopniowyzanikinskrypcji,którychre-
kompensatęstanowiądopieropojawiającesięwokresieśredniobizantyjskim
pieczęcie.Takżepapirusywojskowepojawiająsięwwiększychilościachdopie-
rowVIwieku.Lecziztymidokumentaminależyobchodzićsięniezwykle
ostrożnie.EgiptjużwpoczątkachCesarstwaposiadałwyjątkowystatuspod
względemwojskowym,toteżniełatwouprawiaćtukomparatystykęiprzenosić
tamtejszeinstytucjeistosunkiwojskowenainneprowincje.
Teźródłaniewystarcząnamjednak,abychronologiczniemóczestawićpe-
łenrozwójposzczególnychinstytucjiodmomentuichpowstania,uwzględnia-
jącprzytymwszelkiezmiany,którewnichzachodziły.Musimyzadowolićsię
możliwościąstworzeniaogólnegoobrazuarmiizIVwieku,przyczymprzy
omawianiuposzczególnychinstytucjipowinniśmyzadaćsobiepytanieoich
czaspowstaniaiokresistnienia.
Chciałbymtutajjeszczezaznaczyć,żenatenczas–oileniewcześniej–
przypadająpoczątkiprywatnychoddziałówprzybocznych,bucellariiiznimi
związanychFoederatiPonieważjednakdopierowVIwiekuformacjeowewy-
chodząnaświatłodzienneiwydajesię,żetowłaśniewówczasnabierająrów-
nieżpełnegoznaczenia,tenrozdziałnaszejksiążkijestprzeznaczonyjedynie
naichogólnącharakterystykę2.
II.Oddziaływojskowe
Poniżejomówimywpierwszejkolejnościjednostkiwojskowe,którebyły
charakterystycznejużdlawcześniejszejorganizacjiwojskowej,następniezaś
skupimysięnatychnowopowstałychwIVwieku.Scholaepozostanątutajpo-
minięte,bymogłyzostaćomówioneniecopóźniejwefragmenciepoświęco-
nymoddziałomgwardii.
Numerus
Zwrotnumerusmiałowdawnychczasachznaczeniepodwójne3,ogólneispe-
cjalne.Zjednejstronyoznaczałonkażdąjednostkęwojskowądowodzonąprzez
1Seeck,DieZeitdesVegetius,Hermes11(1876),s.61-83.
2DlaprzedstawieniaorganizacjiwojskowejzczasówDioklecjanaiKonstantynaWielkiegopodstawę
stanowidziełoautorstwaMommsenauRömischesMilitärwesenseitDiokletian“(cytowanyjako
uMilitärwesen”).
3Mommsen,Conscriptionsordnungs.220*103ff.;DierömischenProvinzialmilizen,Hermes22
(1887),s.547-558=5=Ges.Schrift.VIs.145-155;Rangordn.s.59ff.
