Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RozdziałI
Poprzeglądziecesarzzwróciłsiędootaczającychgooficerów,oświadczając:
uPrzyjąłemświęteiuroczystezobowiązaniesiępracowaćdlawaszegoszczę-
ścia”21.Deklaracjatabyłakrokiemwkierunkupozyskaniazaufaniapolskiej
generalicji,którazkoleicieszyłasięzaufaniemnarodu.Temuteżsłużyłyban-
kiety,naktórych(np.naobiedzieugen.W.Krasińskiego)AleksanderIpił
zdrowieumężnegoWojskaPolskiego”
,aw.ks.Konstantywznosiłtoastuala
santedelabraVenationpolonaise”22.
Cocharakterystyczne,w.ks.KonstantywRozkazachdziennychz1814r.,
kierowanychdopolskichoddziałów,czyteżdooficerów,podpisywałje–Kon-
stantywielkiksiążęRosji(uConstantinGrandDucdeRussie”)23.Wtymsa-
mymjednakczasiewartykułachzamieszczanychwpolskiejprasie(np.uGaze-
cieWarszawskiej”)określanogojużodczerwca1814r.NaczelnymWodzem
WojskaPolskiego24.OmijanietytulaturyuNaczelnyWódzWojskaPolskiego”
woficjalnychpismachwynikałozapewnezprzyczynpolitycznych–nadalist-
niałoKsięstwoWarszawskie,któregowładcąbyłkrólsaskiFryderykAugustI.
Towłaśniejemu,znajdującemusięwuareszciedomowym”podkontroląsprzy-
mierzonych,WojskoPolskieformalniepodlegało,ażołnierzywiązałaznim
przysięgawierności.
PoprzybyciudoWarszawyw.ks.Konstantyszybkozacząłkrytykowaćza-
stanewpolskichoddziałachporządki,aprzedewszystkimwpływepokinapo-
leońskiejnadyscyplinę25.Wjednymzlistówzpoczątku1815r.księżnaHele-
naRadziwiłłowawspominała:uWielkiksiążęprzeklinaswójurząd.Codziennie
gromi:«Etfaitdescartades,nepouVantdompterlestêtespolonaiesnilesplier
auxminutesmilitaies»”26.
PodporządkowanieWojskaPolskiegow.ks.Konstantemuniewzbudziło
wśródżołnierzyentuzjazmu.Wręczprzeciwnie,jużnasamympoczątkupoja-
wiłysięobawyzwiązanezcechamijegocharakteru:porywczościąidespoty-
zmem27.Wielkiksiążębyłbardzowyczulonynapunkcieprzestrzeganiapo-
rządkusłużbowego,awszelkieniedociągnięciapodtymwzględemuważałza
braksubordynacji–żołnierzezawszepowinnibyćposłuszniswoimprzełożo-
nymiodnosićsiędonichzszacunkiem.DbającyozachowaniehierarchiiNa-
czelnyWódzzakazałżołnierzomszeregowym,podoficerom,anawetpodcho-
rążymuczęszczaćdoteatrów,nabalepubliczne,dokawiarni,jeździćpomie-
21CytatzaczerpniętyzlistuKazimierzaLubomirskiegodoks.FranciszkaKsaweregoDruckiego-
-Lubeckiego–zob.K.Bartoszewicz,UtworzenieKrólestwaKongresowego,Kraków1916,s.58.
22uGW”,dodatekdonr44,3VI1814r.,s.773;B.Gembarzewski,WojskoPolskie.Królestwo…,s.3;
K.Bartoszewicz,dz.cyt.,s.58.
23uGW”,nr52,28VI1814r.,s.914;R.Łubieński,GenerałTomaszPomianhrabiaŁubieński,t.I,War-
szawa1899,s.265-267,275-276.
24uGW”,dodatekdonr50,21VI1814r.,s.884.
25Sz.Askenazy,Łukasiński…,t.I,s.226.Wpamiętnikach,opracowaniachnaukowychitekstach
popularnychpokutujeopiniaonienawiściw.ks.Konstantegodooficerówzepokinapoleońskiej.Jest
tonieprawdziwyobraz,wynikającyzzatargównatlesubordynacjiisłużbywewnętrznej,którąpo-
czątkowowieluoficerówlekceważyło.Zob.[I.A.Komorowski],dz.cyt.,s.37-38.
26K.Bartoszewicz,dz.cyt.,s137.
27J.Jaszowski,dz.cyt.,s.138;[F.S.Gawroński],dz.cyt.,s.398.
