Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ArtyściANdersa•cONtiNuitAeNOVitA
wyłoniłsięwgronieinicjatorówprojektużyciatejsumynastworzenieośrodkapracy
polskiej,któryskupiłbywokółsiebienajbardziejtwórczeiwartościowejednostki,chcą-
cewypracowaćwarunkidlapracyzawodowejuratowanejludnościcywilnej.Zdawano
sobiesprawęzfaktu,iżczekającauratowanychrodakówniepewnośćjutraiwiążącasię
zniąbezczynnośćmogąstaćsięwkrótkiejprzyszłościniebezpieczniedemoralizujące.
Pozorientowaniusię,żewgrupiezpierwszegotransportu,zarównowojskowych
(zasadniczomężczyzn),jakikobiet-ochotniczekznajdujesiękilkoroartystówplasty-
ków,naczelezprofesoremAkademiiSztukPięknychwWarszawie,RomanemSchne-
iderem,dowództwoArmiipostanowiłouruchomićPolskąWytwórnięArtystyczną,
wskładktórejweszłydwaoddziały:sztukiplastycznejisztukistosowanej.Jejnazwa
zmieniałasię,lubmożeniebyłaostatecznieustalona.Wgrudniu1942r.,wprasie,
występowałajakoPolskaPracowniaArtystyczna,adwalatapóźniej–jakoPolska
WytwórniaArtystyczna88.
PoczątkidziałalnościWytwórnibyłybardzoskromne.Nieposiadającpodsta-
wowegowyposażeniaaninarzędzidopracy,zezgromadzonychpodczasuruchamia-
niadziałalnościśrodkówpieniężnychzdołałazaledwieuregulowaćczterypierwsze
ratymiesięcznychopłatkomornego.Równieżskromnybyłjejskładosobowy,który
wrazzkierownictwemiadministracjąliczyłdwanaścieosób.Odkwietniadogrud-
nia1942r.PolskaWytwórniaArtystycznawypracowaładośćskutecznysystempra-
cyiwynagrodzeń,któryzasadniczoopierałsięnaprostejzasadzie:każdypracow-
nikotrzymywałwynagrodzeniezawykonanepracepowykupieniurealizacjiprzez
zamawiającego89.Od1stycznia1943r.,poprzeprowadzeniuprzezwładzewojskowe
kontroliksięgowościigospodarkiśrodkamiprodukcjiorazpoudzieleniuzarządowi
Wytwórniabsolutorium,przeszłaonapodopiekęPoselstwaRzeczypospolitejPolskiej
wTeheranie.WówczasteżRomanSchneiderdokonałpodsumowaniaosiągnięćWy-
twórnizaminionychosiemmiesięcy90.Jaksięokazało,Wytwórniawtymokresie,
zasadniczodopierocozorganizowanejpracy,prowadziłastosunkowoszerokądziałal-
nośćwytwórczą,itozarównowobszarzerzemiosłaartystycznego,jakiplastyki.
PracowniaMalarskaliczyławówczasdwunastumalarzy.Odczasupowołania
WytwórniAlicjaDrwęska,MariaSchneiderowaiZofiaBobrowskawykonałyna
zamówieniepolskichinstytucji,któreukonstytuowałysięwIranie,olejneportrety
członkówRząduRzeczypospolitejPolskiejidowódcówarmii.Ponadtospodpędzla
88
UznaniedlaPolskiejWytwórniArtystycznej,nPolakwIranie”1944,nr92,s.3.
89
Podziałzyskówpomiędzypracownikamiodbywałsięwedługnastępującegoklucza:40procentzysku
otrzymywałkierownikpracowni,10procent–projektodawca,10procent–zarządibuchalteria(liczyła
wówczas4osoby),20procentzyskuszłonakosztyutrzymania,takiejakkomorne,światło,woda,wynajem
pomieszczeńimaszyn.
90
SprawaWytwórniorazpowołaniaSekcjiPlastycznejprzyTSIRbyłaomawiananazebraniuZarządu
TSIRwdniu27lutego1943r.Patrz:ProtokółZebraniaZarządu,odbytego27lutego1943r,mps,s.1.
TeczkaProtokołyZebrańZarząduTSIR1943,wzbiorachPISKwRzymie.Nazebraniutymomawianorów-
nieżkwestięstrukturyorganizacyjnejTSIRwzwiązkuzzamierzonąwówczaslikwidacjąobozówcywilnych
wTeheranieiutworzeniaOśrodkaBadańBliskiegoWschoduwPalestynie.
44
