Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wprowadzenie
9
jakiedziśobserwujemywcorazwiększymnatężeniu.Socjologiali-
teraturylat70.i80.zwracałaszczególnąuwagęnanowekanały
komunikacjizpublicznością,jakiepisarzzyskałdziękipowszech-
nejdostępnościradiaitelewizji,jednakstarałasięoddzielićtekst
odjegomedialnychprzedłużeń,abynienaruszaćautonomiilitera-
tury.Stworzonopodziałnaksiążkęito,coleżywkompetencjach
rynkuireklamy,awkonsekwencjinaprofesjonalnychczytelników,
ograniczającychsiędolekturytekstu,iczytelnikówzewnętrznych
wstosunkudoutworówliterackich,którzywiedzęnatematpisarzy
itreściksiążekczerpiązadaptacji,reklam,programówkulturalnych
iróżnegorodzajuinicjatywposzerzającychzakresoddziaływaniali-
teratury13.Podobnypodziałnawnętrzeizewnętrzetekstu(czyja-
kiegokolwiekproduktuprzemysłukulturowego)wdzisiejszymty-
piekapitalizmu,społeczeństwaikulturywydajesięniedoutrzy-
mania,bowiemwśrodowiskumedialnym–wsferze,wktórejnie
maróżnicymiędzyprzestrzeniąmediówiprzestrzeniąspołeczną–
literaturafunkcjonujewsieciprzepływów,akażdyzjejelementów
stanowirównoprawnypunktdostępudotreściliterackiej.Zmiana
taniejestwyłącznieefektemnowychstrategiiipostawpisarzy,ale
przedewszystkimodmiennychwarunkówprodukcji,dystrybucji,
cyrkulacjiiodbiorutreściliterackich.Owspółczesnejkomunikacji
literackiejijejfenomenachniedecydująjużmasowakulturaaudio-
wizualnaimechanistycznieoddziałującyrynek,leczspołeczeństwo
informacyjneiwitalistycznykapitalizmafektywny.Chcączrozumieć
funkcjonowanieliteraturywewspółczesnejkulturze,należytrakto-
waćpóźnykapitalizm,jegostrategie,jakizwiązanąznimtechno-
logicznąispołecznązmianę,jakokolejny,czwartyjużczynnikde-
cydującyojejuwarunkowaniachimożliwościach.
Opierwszychmediachmasowychmówiłosię,żedemokratyzują
udziałwkulturze.Kiedyanalfabetyzmuniemożliwiałdużejczęści
społeczeństwaczytaniegazetiksiążek,pojawiłysięfonografira-
dio–media,któreniepodtrzymywałyspołecznychpodziałów,niko-
goniewykluczały.Byłatozarazemwodanamłynwrogównowych
technologii,którzyliteraturęprzeciwstawialiichzdaniembezwar-
tościowymizagrażającymkulturzemediommasowym.Wsytuacji,
13Zob.M.Hopfinger,Kulturawspółczesna–audiowizualność,Warszawa1985,
s.203.
