Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PawełKrysztofowicz
ścierozważańnadkanonemstajesięzasadne,ponieważnkanondostarcza
(ł)zawszeuzasadnieńdoposzukiwaniatego,cospecyficznieliterackie,
cosprawiło,żedziełoliterackiejakodziełosztukisłowacieszyłosiępełną
autonomią”3.Kolejnepytania,jakienależałobysobiezadać,to,czydzieło
wyrażasięjedynieprzezowąnsztukęsłowa”
,czytowarzysząmuinne,po-
zaliterackieelementy,iktórazestronmatudecydującygłos:stronadzieła
czystronaczytelnika4.Kanonstajesięrównieżdogodnympunktemwyj-
ściadoszerokiejdyskusjinadkulturowymuniwersum,któregojednym
zelementówjest,rzeczjasna,literatura.
Wszystkieteważneikonstytutywnepytaniapojawiająsięzazwyczaj
wwyniku-jakpiszeAleksandraKrukowska-nnagłego,gwałtowne-
goprzewartościowaniakulturowegodziedzictwa,kryteriówocenydzieł
ikondycjidotychczasobowiązującychparadygmatów”5.Badaczkajedno-
cześniezwracauwagę,żezachodzącewobrębiekulturyzmiany,wynika-
jącewdużejmierzezezmiansystemówpolitycznych,związanesąrów-
nieżzróżnegorodzajuprzemianamisocjologicznym,couświadamianam,
żekanonuwidocznianietylkoswójaspektliteracki,lecztakżepolityczny
ispołeczny6.ZwracanatouwagęrównieżGermanRitz:
Każdazmianasystemuiprzemianakulturypociągazasobądyskusjenadka-
nonem.Kanontodecydującyczynnikwbudowaniutożsamościkulturowej.
Rządzidostępemdohistorii,aodnoszącsiędoprzeszłości,wyznaczaaktual-
nysposóbrozumienialiteraturyprzeztwórcówikrytykęliteracką.Dyskusja
nadkanonemwiążesięzpolitykąkulturalną[podkr.-P.K.].Zahaczaowar-
tościowanie,maprzedewszystkimcharakterpragmatycznyiwnikadonaucza-
nialiteratury7.
Dodatkowo,zdaniemwspomnianegowcześniejŚwięcha,sprawakano-
nuuparciepowraca,kiedyrozpatrujesięliteraturęwkategoriachinstytucji,
którapoprzezswojąwysocezorganizowanąstrukturęiautorytetwywiera
3Tamże.
4Tamże,s.14.
5A.Krukowska,Kanon-kobieta-powieść.WokółtwórczościJózefyKisielnickiej,Szczecin2010,
s.22.
6Tamże.
7G.Ritz,Kanonihistorialiteraturywidzianazzewnątrz,w:Kanoniobrzeżał,s.29.
20
