Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanuszRyba
UniwersytetŚląski
Wachlarz:oświeceniowyflgadżet”
flŚwietnywiekosiemnasty”1—stwierdzaRobertMandrou,francu-
skihistorykkultury.Wkolejnychwywodachjeszczeradykalizujeten
pogląd,określającwiekXVIIIjakoflzbytświetny”.Podobniewypo-
wiadasięwiększośćbadaczyeuropejskich,nietylkofrancuskich.
Znamienitośćtejepokizasadzałasięnawyrafinowaniuintelek-
tualnym(flByłtodlainteligencjiokresnajwiększejświetności”2).
Salonyówczesnewypełniająinteligentni,błyskotliwi,zdumiewająco
wszechstronnieuzdolnieniświatowcy.Dziękitakintelektualnieuspo-
sobionymsalonowymbywalcomkonwersacja,sztukarozmowy,osiąga
wyżyny,niedostępnedlakolejnychepok3.Wtychczasachuwielbienia
dlarozumukorespondujesięzapomocąinteligentnych,skrzących
dowcipem,lekkich,aleiprzenikliwychlistów,któretworząważną
siećmiędzyludzkichrelacji.Mówisiębłyskotliwie,piszesiętaklisty,
powstająteżwiekopomnedziełaliterackie,filozoficzne,ekonomiczne,
zzakresuprawaihistorii.
Opróczwalorówintelektualnychważnymskładnikiem,budującym
świetnośćepokioświecenia,byłaspektmaterialny.Wpałacowych
salachomisternieułożonychposadzkach,wypełnionychmeblami
(wykonanymiprzezebenistów—artystówmeblarstwa),wielkimi
1R.Mandrou:Francjanowożytnainowoczesna.W:G.Duby,R.Mandrou:Hi–
storiakulturyfrancuskiej.WiekX—XX.Tłum.H.Szumańska-Grossowa.Warszawa
1965,s.393.
2P.Hazard:MyśleuropejskaXVIIIwieku.OdMonteskiuszadoLessinga.Tłum.
H.Suwała.WstępS.Pietraszko.Warszawa1972,s.208.
3Zob.B.Craveri:Złotywiekkonwersacji.Tłum.J.Ugniewska,K.Żabo-
klicki.Warszawa2009,s.298—432;J.Ryba:Rozkoszeświatowców:konwersacja.
W:Przyjemnośćwkulturzeepokirozumu.Red.T.Kostkiewiczowa.Warszawa2011,
s.45—52.
