Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MagdalenaBąk:NiciinitkiwtwórczościSłowackiego
37
samaistotaświata,wniejzawartesąwszystkieważnenici,wniejtkwią
wszystkieistotnewęzły.Tyletylko,żeznaszejziemskiejperspektywy
jawiąsięonejakoplątanina,pozbawionaładuiporządku,awzór,który
miałbysens,jestdlanasnierozpoznawalny.Zadaniempoezjiniejest
jednakodsunięcieowejtkaniny,abyniezasłaniaławidoku.Zadaniem
poezjijestspojrzećnatęplecionkęzinnej,właściwejperspektywy,zo-
baczyćflkwiatyirysunek”.Tkaninakolejnyrazjestmetaforążycia,ów
dywaniktoprzecieżniejakaśozdobaprzykrywającato,conaprawdę
ważne,towniegowplecionesąwszystkieistotnenitkiisensy,toon
jestświatem.Ikolejnyraztkaninanierozerwalniewiążesięzpoezją
—taką,którajestzdolnaówbiegnitekprześledzić,rysunekzrekon-
struować,czylisensyodczytać.Jejcelemniemożebyćnaśladowanie
plątaninynitekisupełkówpofllewej”
,dostępnejnamwcodziennym
życiustronie,aleopisaniepięknegowzorupostronieflprawej”
,naktórą
patrzyBóg.Zauważmy,żekolejnyraztkaninapojawiasiętam,gdzie
Słowackisformułowaćchcewypowiedźmetatekstową,gdzietworzy
swoistąteoriępoezji26.Zmianadotyczyjedynietego,żeniciitkanina
niesąjużterazsymbolemjęzykapoetyckiego,alesamejistotyświata,
atodlatego,żewtwórczościmistycznejdochodzidojeszcześciślej-
szegospleceniasłowazeświatem:flsłowojest[…]nietylkopoczątkiem
ikresemświata,aletakżezasadąjegoistnienia,aściślejprzyczyną
dokonującychsięwświeciezmian”27.
Omówionewtymkrótkimszkicuprzykładytooczywiścienie
jedynenitki,którewyprućsiędajązpoetyckiejtkaninyautorstwa
Słowackiego.Myślęjednak,żejużtenmateriałwystarczy,żeby
stwierdzić,iżpoetanietylkoswojenitkiwplataweuropejskątradycję
łączącąwsymbolicetkaninydwiesfery:życiaipoezji,aleteższcze-
gólniejestwyczulonynaanalogiepomiędzyprocesemtkaniaipisania
tekstu,ametaforętkaninychętniewykorzystujenapotrzebyrefleksji
metaliterackich.Wartozwrócićuwagęnakonsekwencjępoety:temu,
ktowswojetekstywplatazawszenitkiwyprutezdziełcudzych,kto
zszywaczęstogrubymiironicznymiściegamimateriałyoróżnych
literackichkolorach,wzorachifakturach,komuwątekczasemrwie
osnowę—zpewnościąbliżejdokrosienniżdoharfy.
Dywanik,októrympisałpoeta,topodarowanamuprzezmatkęmakatkaprzed-
stawiającaszwajcarskązadumanądziewczynę.Zob.J.M.Rymkiewicz:Makatka.
W:Idem:Słowacki.Encyklopedia…,s.274—278.
26Wtymwypadkumożnawobraziemakatkidostrzecdefinicjęswoistej,na
nowo,flporomantycznemu”definiowanejmimesis.Piszęotymszerzejwtek-
ście:Mimesisromantyczna.TeoriaipraktykawPolsce.W:Romantyzminowoczesność.
Red.M.Kuziak.Kraków2009,s.257—285.
27M.Saganiak:Mistykaiwyobraźnia.Słowackiegoromantycznateoriapoezji.War-
szawa2000,s.160.
