Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
WOJCIECHBAŁUS,PIOTRKRASNY
różniłjednakfakt,iżwcześniejszazostałaopłaconazfunduszypublicz-
nych(dworukrólewskiegoiAkademii)56,zaśdekoracjeefemeryczne
towarzyszącepóźniejszejsfinansowalizwłasnejinicjatywymieszkańcy
Krakowa,chcącprzywołaćchoćbyflcieńsłabyprzeszłości”,którakoja-
rzyłasięimzewspaniałymibarokowymiceremoniami,ożywiającymi
uliceichmiasta.Jakstwierdziłautorpompatycznejrelacjizuroczystości
beatyfikacyjnych,flludprawowierny”żyjącywflwiekumartwotyducha”,
zdobywszysięnaowepotężnewydatki,flodznaczyłtęepokęjakimś
urokiemireligijnąwspaniałością,boczemjestjutrzenkasrebrzystadla
ociemnionychnocąoczu,czemrosadlaupalonegokłosa,czemwidok
progówrodzinnychdlatułacza,temjesttaszczytnauroczystośćdla
sercaPolaka”57.
SzczególneprzywiązaniesercPolakówdopotrydenckiejostentacyjnej
pobożnościijejefektownejoprawyartystycznejstałosię,byćmoże,
jednązprzyczynnieskrywanegopodziwuniektórychstarożytników
zKrólestwaPolskiegodlasztukipóźnobarokowej,idącegozupełniena
przekóropiniomobaroku,dominującymwichczasach,takżenatere-
niesąsiedniejGalicji.KrakowianinAmbrożyGrabowski(1782–1868)
sformułowałsporyzespółinwektywpodadresemowegoflzupełnie
nowegogustu”,stwierdzającm.in.,żeprzydekorowaniuwnętrzakra-
kowskiegokościołaśw.Annyflrozrzutnościąozdóbwidocznegoprze-
ciwdobremusmakowidopuszczonosięgrzechu”58.JózefŁepkowski
(1826–1897)definiowałzaśflbarocco”jakofltożsamoco:krzywe,
wykręcone,awięcnieforemne,dziwne,śmieszne,wżyciupotocznem
równiejakwsztuce”,dodając,żeflstylbarocco[...]drugiejpołowyXVI
wiekuipóźniejszy[był]naznaczonybezsensownemprzeładowaniem
ornamentówiszczegółów”59.Zczasemnasiliłjeszczekrytykędorob-
kuepoki,wktórejflprawidłakonstrukcjipoświęconodlaornamentyki
dziwacznej,rozrzutnej,lubującejsięwkręconychsłupach,ciężkich
girlandach,zwojach,wloczkachperukpanującychwtedy.MichałAnioł,
samgeniusz,wywołałtenupadek”60.
Mimotychmocnozniechęcającychogólnychocenbarokukościoły
zXVIIiXVIIIwiekuzaliczanoczęstodoflcelniejszychozdób”miast
Królestwa,takjakwarszawskikościółwizytek,flwystawionywguście
ozdobnejipięknejarchitektury”61.Dorobekartystycznyowychstuleci
56Putanowicz(przyp.55),s.377.
57Wielkauroczystość(przyp.54),s.283.
58A.Grabowski,HistorycznyopismiastaKrakowaijegookolic,Kraków1822,
s.123.
59EncyklopediapowszechnaOrgelbrandta,t.2,Warszawa1860,s.907.
60J.Łepkowski,Sztuka.Zarysjejdziejów,Kraków1872,s.185.
61flKurierWarszawski”1847,nr84,s.389;nr326,s.1545.
