Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
roku1453TurcyOsmańscywdarlisiędoKonstantynopola,kończąctym
samymjegodziejejakochrześcijańskiejmetropolii.Wydarzenietoozna-
czałotakżekreshistoriipaństwa,któregobyłstolicą.
Nazwa‘cesarstwobizantyńskie’niepojawiłasięaniwpóźnejstaro-
żytności,aniteżwśredniowieczu.Zostałaukutajużwczasachnowo-
żytnychprzezuczonych,którzyodwołalisiędonazwyBizancjum(By-
zantion),noszonejprzezmiasto,zktóregowyłoniłsięKonstantynopol.
SamiBizantyńczycynazywalisiebieRzymianami(hoiRomaioi),jakoże
uważaliswojepaństwozakontynuacjęrzymskiego,lubpoprostuchrze-
ścijanami.Działosiętak,mimożemówiligłówniepogrecku,aRzym
odpołowyVIIIw.znajdowałsiępozagranicamiichimperium.Cocha-
rakterystyczne,używanieprzezcudzoziemcówokreślenia‘Grecy’nie
byłoprzeznichmilewidziane.Zaczęłosiętozmieniaćdopierowepoce
Paleologów.Słowo‘Hellen’(Grek)przestałooznaczaćpoganina,Bizan-
tyńczycyzaśzaczęlibyćdumnizeswejgreckiejprzeszłości.Trzebamieć
świadomość,żenigdyniepowstałbizantyńskietnos,apoddaniwłada-
jącegowKonstantynopolucesarzastanowilimieszaninęludów.
Granicepaństwabizantyńskiegowczasiejegoponadtysiącletniego
istnieniaulegałyzmianom.Wczasie,kiedycesarstwoprzeżywałoapo-
geumswojejpotęgi(VIw.)wjegoskładzieznajdowałysięterenyleżące
natrzechkontynentach,tojestwEuropie,AzjiiAfryce.Wchwili,kiedy
kończyłysięjegodzieje,ograniczonebyłojedyniedoKonstantynopola,
częściPeloponezuinielicznychwyspnaMorzuEgejskim.
Naczelepaństwastał,pozostający-jakuważaliBizantyńczycy
-wszczególnychrelacjachzBogiemcesarz,odpowiedzialnyzaprowa-
dzenieswoichpoddanychdozbawienia.Stądteżjegoznaczącarolanie
tylkowżyciuświeckim,aleireligijnym.Cesarzawinnycechowaćm.in.
męstwo,sprawiedliwość,rozsądek,rozumność,miłośćbliźniego,po-
bożność.Rządzoneprzezniegopaństwobyłoodpowiednikiem(mime-
sis)KrólestwaNiebieskiego.Do629r.cesarzebizantyńscynosilirzym-
skitytułImperatorAugustus.Wtymżeroku,pozwycięstwienadPersją,
Herakliuszprzyjął,wywodzącysięzjęzykagreckiego,tytułbasileus.Po
koronacjicesarskiejKarolaWielkiego(800)władcybizantyńscyzaczęli
używaćtytułucesarzRzymian,dlapodkreśleniawyłącznychprawdo
spuściznypodawnychimperatorach.WpóźnymBizancjum,wczasach
Paleologów,najczęściejużywanaformułabrzmiaławiernywChrystusie
~12~
