Beton i jego technologie

Zygmunt Jamroży

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-011-8210-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

526

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Jamroży, Zygmunt. Beton i jego technologie. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015, 526 s. ISBN 978-83-011-8210-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Jamroży, Z.

T1 Beton i jego technologie

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2015

SN 978-83-011-8210-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 209505, author = "Jamroży, Zygmunt", editor = "", title = "Beton i jego technologie", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2015", address = "Warszawa", isbn = "978-83-011-8210-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Jamroży, Zygmunt

ED -

TI - Beton i jego technologie

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2015

SN - 978-83-011-8210-6

ER -

Netografia (standard APA):

Jamroży, Zygmunt. Beton i jego technologie [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/beton-i-jego-technologie-zygmunt-jamrozy-209505.

technika, budownictwo, beton, technologia betonu

Wznowienie znakomitego opracowania na temat technologii betonu, uwzgledniającego normę PN-EN 206-1.

W książce omówiono podstawowe zagadnienia związane z betonem – materiałem budowlanym, podlegającym ciągłemu udoskonalaniu i modyfikacj...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-011-8210-6

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

526

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa 16
Przedmowa do wydania trzeciego 17
Symbole i skróty 19
1. Wprowadzenie 21
1.1. Rys historyczny rozwoju betonu22
1.2. Ważniejsze określenia25
1.3. Postępowanie w robotach betonowych25
1.4. Zasadniczy podział betonów26
1.4.1. Podział ze względu na gęstość objętościową (ρ0)26
1.4.2. Podział ze względu na przeznaczenie w konstrukcji26
1.4.3. Podział ze względu na technologiczne warunki pracy27
1.4.4. Podział ze względu na miejsce urabiania mieszanki27
1.4.5. Nazwy betonów27
2. Spoiwo 28
2.1. Pojęcie spoiwa28
2.2. Rodzaje spoiw28
2.2.1. Spoiwa powietrzne28
2.2.2. Spoiwa hydrauliczne28
2.3. Dodatki do cementu29
2.2.3. Spoiwa żywiczne29
2.2.4. Spoiwa bitumiczne29
2.4. Cement33
2.4.1. Uwagi wstępne33
2.4.2. Charakterystyka chemiczna cementu34
2.4.3. Znaczenie składu chemicznego cementu35
2.4.4. Postępowanie w praktyce przy wyborze cementu36
2.4.5. Podział cementów37
2.4.6. Skład chemiczny cementów powszechnego użytku37
2.5. Cement portlandzki – CEM 141
2.6. Cementy z grupy CEM II (portlandzkie mieszane)45
2.7. Cement hutniczy – CEM III45
2.8. Cement pucolanowy – CEM IV i wieloskładnikowy – CEM V46
2.9. Właściwości cementów powszechnego użytku46
2.10. Cement szybkotwardniejący49
2.11. Cement portlandzki szybkowiążący49
2.12. Cement belitowy50
2.13. Cement niskokaloryczny50
2.14. Cement wysokoalkaliczny50
2.15. Cement do budowy mostów50
2.16. Cement do budowy dróg51
2.17. Cement hydrotechniczny51
2.18. Cement dla górnictwa51
2.19. Cement wiertniczy52
2.20. Cement biały i cementy innych kolorów52
2.21. Cement plastyfikowany52
2.22. Cement hydrofobowy53
2.23. Cement siarczanowo-żużlowy53
2.24. Cement ekspansywny53
2.25. Cement glinowy54
2.26. Cement bezgipsowy55
2.27. Starzenie się cementów55
2.28. Transport cementu57
2.29. Przechowywanie cementu57
3. Zaczyn cementowy 60
3.1. Opis ogólny60
3.2. Właściwości reologiczne zaczynu60
3.3. Proces dojrzewania zaczynu cementowego62
3.4. Stopień i zakres hydratacji ziaren cementowych70
3.5. Struktura stwardniałego zaczynu cementowego73
3.6. Ciepło hydratacji79
3.7. Wpływ miałkości, temperatury i wilgotności na proces dojrzewania80
3.8. Kształtowanie się fizykochemicznych właściwości zaczynu w miarę jego dojrzewania82
3.9. Odkształcalność82
3.9.1. Skurcz wewnętrzny83
3.9.2. Skurcz zewnętrzny83
3.9.3. Odkształcalność termiczna85
3.9.4. Odkształcenia pod wpływem obciążeń zewnętrznych85
3.10. Charakterystyka i celowość badania cementu86
3.10.1. Właściwości przewidziane do badań86
3.10.2. Czas wiązania87
3.10.3. Zmiana objętości87
3.10.4. Stopień rozdrobnienia88
3.10.5. Skurcz89
3.10.6. Wytrzymałość na ściskanie89
3.10.7. Cement zwietrzały – ocena i postępowanie91
3.11. Podsumowująca analiza właściwości zaczynu92
3.10.8. Fałszywe wiązanie92
4. Kruszywo 96
4.1. Kruszywo jako składnik betonu96
4.2. Podział kruszyw96
4.3. Określenie ważniejszych nazw i pojęć100
4.4. Powstawanie ziaren102
4.5. Charakterystyka ziaren kruszywa103
4.6. Rodzaje skał, z których pochodzi kruszywo do betonów zwykłych107
4.7. Ogólna charakterystyka skał107
4.8. Właściwości fizyczne skał108
4.9. Szczególne cechy skał112
4.10. Wymagania techniczne dla kruszyw do betonu114
4.11. Wymagania wobec kruszyw łamanych119
4.12. Granulometryczna charakterystyka kruszyw120
4.12.1. Ważniejsze pojęcia120
4.12.2. Wymagania normy121
4.12.3. Optymalne uziarnienie121
4.12.4. Krzywa uziarnienia123
4.12.5. Ograniczenie największej średnicy ziaren kruszywa125
4.12.6. Sporządzenie krzywej uziarnienia125
4.12.7. Sposoby doboru uziarnienia126
4.12.8. Granice krzywych przesiewu131
4.12.9. Dobór uziarnienia metodą kolejnych przybliżeń (iteracji)133
4.12.10. Szczególne przypadki komponowania kruszyw138
4.12.11. Powierzchnia właściwa kruszywa140
4.13. Produkcja kruszywa skalnego142
4.13.1. Produkcja kruszywa naturalnego142
4.14. Transport kruszywa143
4.15. Składowanie kruszywa143
4.13.2. Produkcja kruszywa łamanego143
4.13.3. Produkcja kruszywa betonowego (z recyklingu)143
4.16. Istota badań kruszyw skalnych144
5. Woda zarobowa 148
5.1. Warunki dopuszczenia wody do zarabiania betonu148
5.2. Ilość wody zarobowej149
5.3. Wodożądność składników betonu150
5.4. Woda w stosie kruszywa151
5.5. Doświadczalne wyznaczenie wodożądności kruszywa154
6. Właściwości mieszanki betonowej156
6.1. Ogólna charakterystyka156
6.2. Właściwości mieszanki betonowej158
6.2.1. Urabialność159
6.2.2. Konsystencja161
6.2.3. Zdolność do zagęszczania164
6.2.4. Uwagi dodatkowe165
7. Wytrzymałość na ściskanie – podstawowa cecha betonu zwykłego 170
7.1. Określenia170
7.2. Warunki wykonywania171
7.3. Warunki dojrzewania171
7.4. Klasa betonu173
7.5. Wytrzymałość charakterystyczna fck174
7.6. Wytrzymałość średnia174
7.7. Współzależność wytrzymałości charakterystycznej i średniej176
7.8. Ustalanie wytrzymałości średniej w celu zaprojektowania założonej klasy betonu176
7.9. Związek pomiędzy wytrzymałością średnią a składem betonu177
7.10. Optymalna ilość zaczynu178
7.11. Dodatkowe informacje180
8. Wprowadzenie do projektowania betonu zwykłego 184
8.1. Podstawowe określenia184
8.2. Podział betonu zwykłego na grupy projektowania184
8.3. Określenie dobrze zaprojektowanego betonu185
8.4. Tok postępowania przy projektowaniu betonu186
8.5. Dobór konsystencji187
8.6. Dobór rodzaju cementu187
8.7. Dobór rodzaju kruszywa188
8.10. Podstawa projektowania ilości składników189
8.8. Badania przydatności i cech charakterystycznych składników189
8.9. Graniczne ilości cementu189
8.11. Klasyfikacja metod projektowania190
9. Projektowanie składu betonu klas ≤ C20/25 192
9.1. Metody obliczeniowe192
9.1.1. Metody trzech równań192
9.1.2. Metoda B. Bukowskiego192
9.1.3. Metoda T. Kluza–K. Eymana195
9.1.4. Metody czterech równań197
9.1.5. Metoda punktu piaskowego197
9.1.6. Metoda dwustopniowego otulenia W. Paszkowskiego198
9.1.7. Metoda dwustopniowego otulenia według B. Kopycińskiego201
9.1.8. Metoda dwustopniowego przepełnienia B. Kopycińskiego204
9.2. Metody doświadczalne209
9.2.1. Idea metod209
9.2.2. Metoda znanego zaczynu209
9.3. Szczególne sposoby projektowania211
9.3.1. Projektowanie według „recepty podanej graficznie”211
9.3.2. Projektowanie według „recepty podanej tabelarycznie”216
9.3.3. Projektowanie ze wspomaganiem komputerowym216
9.4. Sprawdzenie zaprojektowanego składu betonu217
9.5. Uwzględnienie w projektowaniu betonu dodania domieszki217
9.6. Roboczy skład betonu – recepta robocza218
10. Projektowanie betonów klas od C25/30 do C45/50 220
10.1. Uwagi wstępne220
10.2. Wymagania dotyczące składników betonu220
10.3. Charakterystyka zaczynu221
10.4. Dobór uziarnienia kruszywa221
10.5. Postępowanie przy projektowaniu222
11. Projektowanie betonów wysokich klas ≥ C50/60226
11.1. Wprowadzenie226
11.2. Istota sposobu uzyskiwania betonów wysokich klas226
11.3. Przykładowe składy betonów ustalone przez autora bądź zaczerpnięte z literatury krajowej227
11.4. Szczególne właściwości BWW228
11.5. Organizacyjne zasady postępowania w projektowaniu składu betonu (kompetencje kadry)232
12. Projektowanie betonu, który będzie wykonywany w warunkach prymitywnych 234
12.1. Postępowanie zasadnicze234
12.2. Informacje pomocnicze235
13. Domieszki 238
13.1. Określenie238
13.2. Podział238
13.3. Ocena238
13.4. Domieszki polepszające urabialność mieszanki betonowej240
13.4.1. Domieszki upłynniające przez zwilżanie242
13.4.2. Superplastyfikatory243
13.4.3. Cel stosowania plastyfikatorów246
13.5. Domieszki napowietrzające248
13.6. Domieszki regulujące wiązanie251
13.6.1. Domieszki opóźniające wiązanie253
13.6.2. Domieszki przyspieszające wiązanie i twardnienie253
13.7. Domieszki uszczelniające przeciw przenikaniu wody256
13.8. Domieszki podwyższające mrozoodporność257
13.10. Domieszki spulchniające258
13.9. Domieszki barwiące258
13.11. Inne domieszki259
14. Dodatki 262
14.1. Dodatki pylaste262
14.1.1. Popiół lotny jako dodatek263
14.1.2. Żużel wielkopiecowy jako dodatek266
14.1.3. Pył krzemionkowy jako dodatek266
14.1.4. Mączki skalne jako dodatek267
14.1.5. Bentonit jako dodatek267
14.2. Dodatki okruchowe268
14.3. Żywice syntetyczne jako dodatki268
14.4. Dodatki uodporniające na oddziaływania mechaniczne270
14.5. Dodatki kompleksowe272
14.6. Projektowanie betonów z domieszkami i dodatkami272
14.7. Uwagi technologiczne dotyczące domieszek i dodatków273
15. Właściwości techniczne betonu 276
15.1. Określenia276
15.2. Rodzaje właściwości276
15.3. Wytrzymałość na ściskanie i jej kształtowanie277
15.3.1. Czynniki składowe wytrzymałości betonu na ściskanie277
15.3.2. Rodzaje przyczepności277
15.3.3. Strefa stykowa zaczynu z kruszywem278
15.3.4. Mechanizm i przebieg niszczenia próbki zgniatanej264283
15.3.5. Wzór wytrzymałościowy Fereta283
15.3.6. Określanie wytrzymałości 28-dniowej na podstawie wytrzymałości wcześniejszej284
15.3.7. Rozwój wytrzymałości po 28 dniach285
15.3.8. Rozwój wytrzymałości betonów klas ≥ C50/60285
15.3.9. Wpływ kształtu i wielkości elementu na ocenę wytrzymałości285
15.3.10. Wytrzymałość przy miejscowym docisku287
15.3.11. Wytrzymałość przy ściskaniu wieloosiowym287
15.3.12. Wytrzymałość w przypadku obciążeń pulsujących (dynamicznych)288
15.3.13. Czynniki wpływające na chwilowe zmiany wytrzymałości na ściskanie288
15.3.14. Wpływ temperatury289
15.3.15. Wpływ wilgoci289
15.4. Wytrzymałość na rozciąganie291
15.3.16. Wytrzymałość betonu w warunkach kriogenicznych291
15.4.1. Badanie na osiowe rozciąganie (ft)292
15.4.2. Badanie na zginanie (fg)293
15.4.3. Badanie na łupanie (fł)293
15.4.4. Współzależność wielkości ft, fg i fł293
15.5. Specjalne właściwości wytrzymałościowe294
15.5.1. Wytrzymałość na skręcanie (fskr)294
15.5.2. Wytrzymałość na ścinanie (fτ)294
15.5.3. Wytrzymałość udarowa (fu)295
15.5.4. Odporność na ścieranie295
15.5.5. Odporność na wysoką temperaturę296
15.5.6. Przyczepność do stali296
15.6. Odkształcalność298
15.6.1. Skurcz298
15.6.2. Skurcz karbonizacyjny304
15.6.3. Odkształcalność termiczna304
15.6.4. Odkształcenia pod rosnącym obciążeniem306
15.7. Moduł sprężystości E308
15.8. Naprężenia krytyczne311
15.9. Pełzanie312
15.9.1. Zjawiska zachodzące w strukturze betonu przy pełzaniu313
15.9.2. Przebieg pełzania314
15.9.3. Czynniki wpływające na wielkość pełzania315
15.9.4. Rzeczywista wielkość pełzania315
15.9.5. Wskaźnik pełzania (φp)315
15.10. Właściwości fizyczne317
15.10.1. Porowatość317
15.10.2. Nasiąkliwość323
15.10.3. Wodoszczelność324
15.10.4. Mrozoodporność325
15.11. Odporność na wpływ środowisk chemicznie agresywnych326
15.10.5. Przewodność cieplna326
15.11.1. Typy korozji i ich objawy327
15.11.2. Postać środowiska agresywnego327
15.11.3. Opis rodzajów agresywności327
15.11.4. Ogólny opis środowiska agresywnego329
15.11.5. Klasy środowiska i stąd klasy ekspozycji330
15.12. Zestawienie czynników wpływających na właściwości betonu332
16. Istota badań technicznych betonu 336
16.1. Badanie wytrzymałości na ściskanie na próbkach normowych336
16.2. Badania wytrzymałości na ściskanie betonu w elemencie lub w konstrukcji337
16.3. Badanie skurczu338
16.4. Badanie modułu sprężystości E339
16.5. Badanie pełzania339
16.6. Badania wodoszczelności340
16.7. Badanie nasiąkliwości340
16.8. Uwagi dodatkowe340
17. Wykonywanie betonu 342
17.1. Przyjmowanie i magazynowanie składników343
17.2. Dozowanie składników344
17.3. Mieszanie składników346
17.4. Transport mieszanki betonowej350
17.4.1. Środki transportu bliskiego350
17.4.2. Środki transportu dalekiego351
17.4.3. Transport pompowy352
17.5. Układanie i zagęszczanie355
17.4.4. Transport metodą rynnową355
17.5.1. Sposób wprowadzania mieszanki do miejsca przeznaczenia356
17.5.2. Sposób układania mieszanki betonowej357
17.5.3. Metody rozprowadzania360
17.5.4. Zasady zagęszczania361
17.5.5. Dziobanie363
17.5.6. Ubijanie363
17.5.7. Wibrowanie364
17.5.8. Prasowanie371
17.5.10. Utrząsanie372
17.5.9. Walcowanie372
17.5.11. Wirowanie373
17.5.12. Próżniowanie373
17.5.13. Przerwy robocze przy betonowaniu378
17.5.14. Samozagęszczanie379
17.6. Pielęgnacja380
17.6.1. Wprowadzenie380
17.6.2. Wpływ oddziaływań mechanicznych383
17.6.3. Praktyczne sposoby postępowania383
17.6.4. Długość okresu pielęgnacji wilgotnej384
17.7. Natryskiwanie385
17.7.1. Systemy natryskiwania386
17.7.2. Właściwości betonu natryskowego386
17.8. Betonowanie pod wodą388
17.8.1. Metoda Contractor388
17.8.2. Metoda dwuetapowego betonowania389
17.8.3. Betonowanie pojemnikami391
17.9. Sprawdzanie – ocena wykonywania i jakości betonu392
17.8.4. Betonowanie w wąskich wykopach pod wodą392
17.8.5. Betonowanie przez wypełnienie zatopionej powłoki z tworzywa sztucznego (folii)392
17.8.6. Betonowanie z zastosowaniem bloków prefabrykowanych392
17.8.7. Szczególny tryb postępowania392
17.9.1. Sprawdzanie składników (cementu, kruszywa i wody)393
17.9.2. Sprawdzanie mieszanki betonowej393
17.9.3. Sprawdzanie klasy betonu393
17.10. Problem deskowania a jakość uzyskanego betonu394
17.9.4. Ocena poziomu wytwarzania mieszanki betonowej lub betonu stałego394
17.11. Betonowanie mieszanką samozagęszczalną398
18. Wykonywanie betonu w zakładzie prefabrykacji 400
18.1. Charakterystyka postępowania400
18.2. Przyspieszone dojrzewanie betonu401
18.2.1. Ultrawibracja402
18.2.2. Obróbka cieplna402
18.2.3. Nagrzewanie w podwyższonej temperaturze403
18.2.4. Nagrzewanie w wysokiej temperaturze > 60°C404
18.2.5. Naparzanie407
18.2.6. Autoklawizacja407
18.2.7. Elektronagrzew407
18.2.8. Sposoby nagrzewania pośredniego408
18.2.10. Sposoby zwiększania efektywności nagrzewania409
18.2.9. Nagrzewanie energią promieni podczerwonych409
18.2.11. Sprawdzanie przebiegu nagrzewania410
18.2.12. Pielęgnacja411
19. Betonowanie w warunkach obniżonej temperatury 412
19.1. Charakterystyka warunków412
19.2. Wpływ okresu chłodów na dojrzewanie betonu413
19.3. Wpływ okresu mrozów na dojrzewanie betonu413
19.4. Prowadzenie robót betonowych w zimie415
19.4.1. Podstawowe zasady wpływające na postępowanie415
19.4.2. Metody postępowania415
19.4.3. Metoda modyfikacji wykonywania mieszanki betonowej415
19.4.4. Metoda zachowania ciepła419
19.4.5. Metoda nagrzewania betonu420
19.4.6. Metoda cieplaków421
19.5. Agregaty grzewcze422
20. Beton cementowy specjalny 424
20.1. Beton hydrotechniczny424
20.1.1. Podział konstrukcji hydrotechnicznych mających wpływ na dobór składu betonu426
20.1.2. Jakość betonu hydrotechnicznego426
20.1.3. Skład mieszanek betonowych427
20.1.4. Techniki betonowania427
20.2. Beton wodoszczelny428
20.3. Beton przewidziany do pracy w środowisku chemicznie agresywnym430
20.4. Beton kwasoodporny431
20.5. Beton o podwyższonej odporności na ścieranie431
20.6. Betony z dodatkiem składnika włóknistego (fibrobetony)432
20.7. Beton cementowy do nawierzchni drogowych434
20.8. Beton cementowy do nawierzchni lotniskowych437
20.9. Beton ciężki jako beton ochronny przed promieniowaniem aktywnym439
20.10. Betony żaroodporne i ogniotrwałe440
20.10.1. Pojęcia440
20.10.2. Betony na cemencie portlandzkim442
20.10.3. Betony na cemencie glinowym443
20.10.4. Betony na szkle wodnym443
20.11. Beton architektoniczny444
20.12. Geobeton447
20.13. Beton chudy448
20.14. Beton polimerowo-cementowy448
20.14.1. Podstawowe właściwości spoiwa polimerowego448
20.14.2. Beton cementowy impregnowany polimerami449
20.14.3. Beton polimerowo-cementowy449
20.15. Beton samozagęszczony451
20.16. Betony szczególne452
21. Betony bezcementowe 454
21.1. Beton polimerowy454
21.2. Beton żużlowo-alkaliczny456
21.3. Beton bitumiczny456
21.4. Gipsobeton458
21.5. Beton sylikatowy458
21.6. Inne przypadki459
22. Beton lekki 460
22.1. Klasyfikacja460
22.2. Kruszywo do betonów lekkich462
22.2.1. Kruszywa sztuczne462
22.2.2. Charakterystyka struktury ziaren463
22.2.3. Zasada produkcji kruszyw ziarnowych464
22.2.4. Właściwości fizyczne kruszyw sztucznych465
22.2.5. Wymagania techniczne dla kruszyw sztucznych466
22.3. Kruszywa skalne do betonów lekkich468
22.4. Mikrokruszywa zwane inaczej mikrowypełniaczami468
22.5. Kruszywa organiczne468
22.6. Beton lekki kruszywowy469
22.6.1. Składniki betonów469
22.6.2. Dobór składu betonu zwartego469
22.6.3. Dobór składu betonu półzwartego474
22.6.4. Dobór składu betonu jamistego474
22.6.5. Technologia wykonywania475
22.6.6. Właściwości betonów kruszywowych475
22.6.7. Możliwość przewidywania wytrzymałości lekkiego betonu kruszywowego klas do LC16/18477
22.6.8. Badania478
22.7. Betony komórkowe (mikrokruszywowe)479
22.7.1. Istota betonu mikrokruszywowego479
22.7.2. Rodzaje betonów479
22.7.3. Właściwości fizykomechaniczne480
22.8. Betony na kruszywie organicznym481
22.7.4. Zastosowanie481
22.8.1. Rodzaje i właściwości481
22.8.2. Problemy wykonawcze482
22.9. Szczególne typy betonu lekkiego483
23. Zasady napraw betonu w konstrukcji 486
23.1. Ogólna charakterystyka486
23.2. Zasady naprawy chłodni kominowych489
24. Uzupełnienia 494
24.1. Specyfikacja składu betonu494
24.1.1. Podstawowe wymagania dotyczące składu betonu494
24.1.2. Uwagi do projektowania betonu z uwzględnieniem jego trwałości496
24.1.3. Dobór podstawowych składników497
24.2. Klasy ekspozycji betonu związane z oddziaływaniem środowiska498
24.2.1. Wymagania wynikające z klas ekspozycji502
24.2.2. Spełnienie wymagań502
24.3. Kontrola produkcji betonu503
24.4. Stosowanie dodatków504
24.4.1. Postanowienia ogólne504
24.4.2. Współczynnik k dodatków typu II504
24.4.3. Pojęcie równoważnych właściwości użytkowych betonu505
24.5. Stosowanie domieszek506
24.6. Dostawa mieszanki betonowej506
24.7. Kontrola zgodności i kryteria zgodności507
25. Aktualne kierunki rozwoju technologii betonu 510
26. Załączniki 511
I. Literatura511
II. Wykaz tablic513
III. Ważniejsze daty dotyczące historii rozwoju betonu516
IV. Zestawienie ciekawszych informacji na temat szkół zajmujących się nauką o betonie517
V. Etapy rozwoju betonu w ujęciu autora książki518
VI. 10 podstawowych stwierdzeń o betonie według autora książki519
VII. Określenia519
Od autora – zamiast posłowia524