Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
skrócie,bezładichaosprzestrzennywpoważnymstopniuobniżająjakośćżycia,
znaczącopodnosząjegokoszty.Ilustracjątejwspółzależnościmogąbyćszkody
ekologiczne(naprzykładgroźnydlazdrowiapoziomzanieczyszczeniapowietrza)
wynikającezbłędnegoplanowania–lubwręczjegobraku–sieciosiedleńczej,
zbędnewydatkiponoszonenaamortyzacjęwybudowanejwcześniej,aprzeska-
lowanejinfrastrukturyczyteżniekorzystneskutkiuboczneułomnychprojektów
rewitalizacyjnychwwielumiastachnaświecie,którebywająokreślanemianem
gentryfikacji4.
Stanprzestrzenipublicznejzwykleujawniawizualniepoziomcywilizacyjny,
czylizaawansowaniewrozwojugospodarczym,społecznymikulturalnym,jakie
osiągająireprezentujądaneobszary(terytoria)ispołeczeństwa.Stantenpotrafi
byćjednocześnieczułymsejsmografem,miarąsiłyiskutecznościpolitykipublicz-
nej,wtymsprawczościinstytucjipaństwowych,któredziałająwnajróżniejszych
rolach–planisty,regulatora,wykonawcyinadzorcyrozmaitychinterwencjiwżycie
zbiorowe.Chaosprzestrzennymożepokazywaćdysfunkcjeorganówiaparatu
władzyróżnychszczebli,mankamenty,błędyizaniechaniawmyśleniuidziałaniu
tychiinnychpodmiotówżyciapublicznego.Jednązprzyczynproblemówmoże
byćnaprzykładnazbytszerokiepostrzeganieiużywaniewolnościgospodarczej
lubprawadowłasnościprywatnej.
Wwielukrajachświata,niezależnieodosiągniętegopoziomurozwojugospo-
darczegoiistniejącychuwarunkowańkulturowych,wostatnichkilkudekadach
obserwowaliśmyprzejawykryzysuiregresu,ktośmógłbynawetpowiedzieć
dosadniej–dziczeniaprzestrzenipublicznych.Tejerozjiidegradacjisprzyjało
lekceważenieurbanistykiizaniedbywanieplanowaniaprzestrzennego.Również
wPolscemieliśmyimamydoczynieniazniedostatkiemspójnychidługofalo-
wychwizjirozwojumiastigeneralnieosadnictwa.Wyrazemtejtendencjijest
chociażbyniekontrolowanasuburbanizacja,czylidywanowerozlewaniesięmiast
nanajbliższeotoczenie,cowpraktycejesttożsamezezbytrozrzutnymgospoda-
rowaniemprzestrzenią,awięcztakąpolityką,któragenerujerozlicznekłopoty,
wtymdużeizbędnekosztypubliczne.
Zaniepokojeniewzbudzaspołecznywymiarwspółczesnychprzemianwprze-
strzenipublicznej.Stawianejestnaprzykładpytanie:czyrewitalizacjaprzestrzeni
miejskichmusiprowadzićdogentryfikacji,atakżedoróżnychnapięćtożsamościo-
wych?Analogicznie,czyogólnokrajowymilokalnymprojektommodernizacyj-
nymmusinieuchronnietowarzyszyćwzrostnierównościipodziałówspołecznych,
mentalnybałaganierozjadomenypublicznej?Ażnadtowidocznywdzisiejszej
Warszawiezamętirozgardiaszarchitektoniczno-urbanistyczny,wtymmieszane
rezultatyróżnychdziałańrenowacyjnych,możnapotraktowaćjakometaforę
realizowanejnietylkowPolscepolitykipublicznejiścieżkirozwoju.
Celemksiążkijestukazanieniektórychważniejszychtendencjiwprzemia-
nachzachodzącychwspółcześniewprzestrzeniachpublicznych.Zwracamwniej
uwagęnapewneanalogieipodobieństwałącząceprzekształceniawprzestrzeni
