Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wposzukiwaniuwspółczesnejflozofibezpieczeństwa
11
gujerzeczom,nktóretrwająiprzetrwają”
.GdybysparafrazowaćwypowiedźSchopenhauera,
iżświatjakoprzedstawienie(czyliempiryczny)pojawiłsięwrazzpierwszymokiem,można
bypowiedzieć,żebezpieczeństwopojawiłosięwrazztakpojmowanymświatem.
Nasuwasięrefleksjanatematsposoburozumieniabytu,któreimplikowanejestprzez
przywołaneokreśleniebezpieczeństwa.Należałobypojmowaćgojakodynamiczny,gdyż
cechujegonietylkotrwanie(przetrwanie),aleizmiana(rozwój).Dlategowykluczyć
trzebabystatyczneujęcietypuplatońskiego,wywodzącesięztradycjiparmenidejskiej,
wktórejbytbyłbytraktowanyjakostałyiniepodlegającyzmianom,bopozaczasowyipo-
zaprzestrzenny,oprócztegonieempiryczny,awięcjednymsłowem-idealny.Skrajny
idealizmobiektywnymożnazgóryuznaćzaniezgodnyzzałożeniamizawartymiwokre-
śleniubezpieczeństwa-niemożnabybowiemuznaćświataempirycznegozadziedzinę
bytu,awkonsekwencjiniedałobysięmówićojegozmiennościczyrozwoju.Natomiast
dopuszczalnesąinnestanowiska,np.kantowskiidealizmtranscendentalny.Trzebaby
tylkowówczasprzyjąć,żezajmującsiębezpieczeństwem,wypowiadamysięnienatemat
samegobytu,botenjestniepoznawalny,lecznatematsposobówjegoprzejawianiasię.
Zresztągdybypojęciebytumożnabyłozastąpićterminemnprzedmiotpoznania”
,unik-
nęłobysiękontrowersjinaturyontologicznej.PrzywołanyjużSchopenhauersprostałpo-
dobnymtrudnościomizdołałpogodzićmyśliPlatonaiKantadziękitemu,żeoświecie
empirycznymmówiłwkategoriachepistemologicznych-jakoorzeczywistościdoświad-
czenia(Vorstellung-przedstawienie),przedmiotupoznania,oideachzaś-wkategoriach
ontologicznych-jakoobycie(DingamSich-rzeczsamawsobie).Możnabyteżzpo-
wodzeniemuprawiaćfilozofiębezpieczeństwanagruncieheglowskiegoidealizmudialek-
tycznego,któryopisujeprzyrodęwkategoriachnieustannejzmianyirozwoju(takieuj-
mowaniewojnyipokojujestjużzresztąobecnewliteraturzeprzedmiotu5.Przedstawione
koncepcjeinterpretacyjnesątylkopierwszyminasuwającymisiępomysłami.
Bezpieczeństwomożnarozumiećjakopojęcieodnoszącesiędobytuwogóle,skoro
jegocechąjestistnienie,awięctrwanie.Wtensposóbzbliżasięonowswejcharakterysty-
cedowyróżnianychwśredniowieczutranscendentaliów-pojęćorzekającychowszelkim
bycie.Dorozstrzygnięciapozostajejednakkwestia,czyjeślicośjestbytem,istniejeaktu-
alnie,tozkoniecznościjestteżbezpieczne?Trwanieniezapewniajeszczeprzetrwania.
Pojęciowymokreśleniemtego,comazagwarantowanetrwaniewprzyszłości,jesttzw.byt
konieczny.Aleniezwyklerzadkomożnaużyćtegopojęciawobecczegośkonkretnego.
Bardzotrudnobyłobybezprzekonującegouzasadnieniatwierdzićoczymkolwiek,żena
pewnoprzetrwa.Dlategoteżkwestiatadomagasięuzasadnienia(zkoniecznościfilozo-
ficznego),chybażesłowonprzetrwanie”będziesięrozumiećjakopostulat,wskazującyna
założenieaksjologiczne,jakieprzyświecauprawianiufilozofiibezpieczeństwa(uznanie
bezpieczeństwazawartość,którątrzebachronićioniązabiegać).
Naprzykładziekrótkichnawetrozważańodnośniedojednegotylkopojęcia-bez-
pieczeństwa,widaćwyraźnie,żerefleksjarodzącasięnaichpodstawie,niezależnieod
5
Zob.R.Rosa,Dialektykabezpieczeństwa,wojnyipokoju,Warszawa2003.
