Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Tymczasemgwałtownespadkicenropyw2008i2014rokuorazsankcje
nałożonenaRosjęwzwiązkuzaneksjąKrymuiwojnąwDonbasiedobitnie
pokazały,takrosyjskimelitom,jakispołeczeństwu,stopieńuzależnieniaro-
syjskiejgospodarkiodzewnętrznychczynnikówpolitycznychimakroeko-
nomicznych.Wskutekznacznegopogorszeniasięwarunkówcenowychoraz
restrykcyjnegodostępudozewnętrznegokredytowaniapaństwowigiganci
paliwowizamiastbyćkołemzamachowymrosyjskiejgospodarkiiźródłem
rosnącychwpływówbudżetowych,zaczęlistanowićfinansoweobciążenie.
Ponadtodokonującasięnaświeciegłębokazmianapostrzeganiapaliwko-
palnych,wtympopularyzacjaodnawialnychźródełenergii,ujawniłazapóź-
nienierosyjskichkoncernówwdostosowywaniusiędonowychwarunków
konkurencji.Zamiastodwoływaniasiędoenergetycznejmocarstwowości
władzeRosjizaczęłynawetmówićopotrzebiezrezygnowaniazsurowcowe-
gomodelurozwojugospodarki.
Zawiedzionenadzieje,związanezuczynieniazbogactwnaturalnych
źródłastabilnegowzrostuipotęgipaństwa,niesąwyłącznierosyjskimdo-
świadczeniem.Początkowaeuforia,spowodowanadodatkowymidochodami
płynącymizesprzedażyropyigazu,częstoustępujemiejscanegatywnym
konsekwencjomspołeczno-politycznym,którepojawiająsięzróżnąostrością
wwielumiejscachnaświecie-ostatniowWenezueli.Niektórzyformułu-
jąnawettezęoistnieniu„klątwysurowcowej”czy„przekleństwaczarnego
złota”,czyligłębokiegorozwarstwieniaspołecznegoizaprzestaniapełnienia
przezpaństwoswoichpodstawowychfunkcjiwmomencieodkryciaiinten-
sywnejeksploatacjisurowcówenergetycznych.Państwa,którymudajesię
obronićprzedtakimczarnymscenariuszem,mająpozytywniezweryfiko-
wanywłasnysystembezpieczeństwa.Jegorzetelnaocenawydajesięzatem
kluczowadoprowadzeniatakpolitykiwewnętrznej,jakizagranicznej,tym
bardziejjeślipaństwopretendujedoodgrywaniaważnejroliwstosunkach
międzynarodowych.
ZdiagnozowaniestanubezpieczeństwaenergetycznegoRosjijestnie-
zbędnedlazrozumieniaznacznejczęścizachodzącychtamwewnętrznych
procesówiformułowanejpolitykizagranicznej.Niewątpliwiewymagato
uwzględnieniazłożonościantropocentrycznejsamegobezpieczeństwa,które
zjednejstronyzwiązanejestzsubiektywnympostrzeganiemprawdziwych
bądźwyimaginowanychzagrożeńorazocenąwłasnychaspiracjiimożliwo-
ściobronywtymzakresie,azdrugiej-zobiektywnyminiebezpieczeństwa-
miiwyzwaniami,którewymagajądziałańukierunkowanychnietylkona
przetrwanieioddaleniezagrożenia,alerównieżnawzmocnieniepewności
siebie,stabilności,integralnościiszansrozwojowych1.Toswoisterozejście
1Zob.J.S.Nye,Problemybadańnadbezpieczeństwem,„SprawyMiędzynarodowe”1989,nr6,s.54.
22
