Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
naukowcówipraktyków.Zmiennewwymiarzeterytorialnymregiony
ulegałydestrukcyjnemuwpływowiwojen,koalicjiimocarstw.
JakpisałN.Davies-geograficznakoncepcjaEuropyzawszemusia-
łakonkurowaćzkoncepcjąEuropyjakowspólnotykulturowej.Wobec
brakuwspólnychstrukturpolitycznych,cywilizacjęeuropejskąmożna
definiowaćjedynienapodstawiekryteriówkulturowych.Werzepo-
wojennejzwrotEuropaWschodniamiałdwaróżneznaczenie.Można
gosensownieodnieśćdojakiejkolwiekczęścikontynentuleżącejpo
radzieckiejstronieżelaznejkurtyny.Użytywtymznaczeniuobejmował
zarównokrajeeuropejskie,którezostaływcielonedoZwiązkuSocjali-
stycznychRepublikRadzieckich,jakite,któreniemieściłysięwjegogra-
nicach.CzęściejrozumianogojakosynonimpaństwzależnychodZSRR
wEuropieŚrodkowo-WschodniejiwEuropiePołudniowo-Wschodniej
wodróżnieniuodsamegoZSRR.WieleopracowańpoświęconychEu-
ropie,któreukazałysiępo1945roku,dzieliłotęczęśćświatanaEuropę
Zachodnią(obejmującąkrajekapitalistyczne)iEuropęWschodnią(ko-
jarzonązeuropejskączęściąZSRRipaństwamisocjalistycznymi).
Przemianyustrojowo-politycznepaństwobozusocjalistycznego,roz-
wiązanieUkładuWarszawskiegoiprzedewszystkimrozpadZwiązku
Radzieckiegostworzyłynowąjakośćpolityczno-geograficznąwtejczę-
ściEuropy,nowąwizjęjejprzyszłościibezpieczeństwa.
Aspiracjeprozachodnie,zwłaszczachęćwstąpieniadoSojuszuPół-
nocnoatlantyckiego(NATO)skłoniłypolitykówpaństwzachodnichdo
pochyleniasięnadperspektywamibezpieczeństwapaństwbyłegoUkła-
duWarszawskiego.Niektórzywdalszymciągupostrzegalitenregionu
jakoEuropęWschodnią.ProcesrozszerzaniaNATOiUniiEuropej-
skiejwpływałrównieżnaterminologiędotyczącątegoregionuizamiast
określeniaEuropaWschodnia,autorzyopracowańzaczęlistosowaćpo-
jęciaEuropaCentralna,EuropaŚrodkowaczybardziejzasadneEuropa
Środkowo-Wschodnia.
RozpadZwiązkuRadzieckiegow1991rokuumożliwiłpowstawanie
nowychpaństw.Regionporadzieckijestsamwsobiespecyficzny.Rozpad
ZSRRdoprowadziłdodezintegracjijednolitejprzestrzenibezpieczeń-
stwarozerwaniawięzigospodarczychorazzerwanialiniikomunikacyj-
nychitransportowych.Wspadkupoimperiumpozostałopołożenie
geopolitycznesprzyjającejednolitejorganizacjiprzestrzenipolitycznej,
12
