Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1Bezrobocieizachowaniazdrowotnejakopodstawowekategorie…
25
problemównaturyekonomicznej,prawnej,społecznejipsychologicznej,zarówno
wskaliogólnospołecznej,jakiindywidualnej”(Kirenko,Sarzyńska2010,s14)
Wyróżniasiękolejnestadiareakcjiemocjonalnychwsytuacjiutratypracy
Pierwszeznichtobezpośredniareakcjanawieśćoutraciezatrudnienia,którą
cechuje„poczuciekrzywdy,niekiedysilnylękizałamanie,niekiedychęćodwetu,
nienawiść,oburzenie,wściekłość”(Zawadzki,Lazersfeld1993,s109)Pojawia
sięuczuciepokrzywdzenia,upokorzenia,lękuprzedprzyszłościąJesttofaza
wstrząsupoutraciepracyTaksilneemocjeniemogąutrzymywaćsiędługo,
kolejnymwięcstadiumjeststanodrętwieniaiapatiiNastępnyokrestofaza
optymizmuinadziei,kiedypodejmowanesądziałaniazaradczeinastępujeprzy-
stosowaniedozaistniałejsytuacjiBezrobotniprzechodząwfazęoptymizmu
inadziei,postrzegającbezrobociejakookreswypoczynkuiczasnarozwijanie
własnychzainteresowańEtaptenniecechujesięjednakstałościąJeżelisytua-
cjajednostkinieulegniepoprawie,ajejzasobybędąstaleulegaćzmniejszeniu,
następujepiątestadiumcharakteryzującesięnapadamilęku,poczuciembezna-
dziejności,ajego„kulminacjąjestzałamanie”(Zawadzki,Lazersfeld1993,s109)
Wtymokresienajczęściejmocnoodczuwanesąproblemyfinansowe,pogarsza
sięstanzdrowiairozwijająnegatywnereakcjeemocjonalneDługotrwałebez-
robociewywołaćmożefazęfatalizmuiapatii(Goszczyńska1996,s7–9)Nale-
żyzatemprzyjąć,iżreakcjewobliczubezrobociamającharakterprocesualny,
aprzebiegkażdejfazymożeróżnićsięwczasieisile,jestzatemdośćmocnozin-
dywidualizowanyKasprzak(1996,s59–60)niecoinaczejujmujekolejnefazy
reakcjiwobliczubezrobociaPierwszareakcjanautratępracytoszok,poktó-
rymjednostkastarasięprzystosowaćdopogarszającejsięsytuacjimaterialnej
Wdalszejkolejnościmożepojawićsięstrach,apatiaizniechęcenie,poktórych
bezrobotnistarająsięwyrwaćzbezczynnościipodejmujądziałaniazmierzające
doznalezienianowejpracyGdydziałaniatekończąsięniepowodzeniem,można
zaobserwowaćstopniowepogarszaniesamopoczuciazdominującymuczuciem
pesymizmu,zniechęceniaiutratywiarywewłasnemożliwościWynikibadań
wskazują,żestabilizacjakondycjipsychicznejnastępujepookoło6–9miesią-
cachodutratyzatrudnieniaBadanianomotetyczneświadcząotym,żeskutki
bezrobociawperspektywieczasowejsąwzględniestałe,natomiastidiograficzne
dowodzą,żefazowośćprzeżywaniabezrobociamawieleodstępstw
Różnekoncepcjepsychologiczneskoncentrowanesąnaznaczeniupracy
wrozwojuczłowieka,wskazującnawielepłaszczyzninterpretacyjnychWcelu
wyjaśnieniapsychologicznychkonsekwencjibezrobociaużytecznajestwspo-
mnianawcześniejkoncepcjaMJahody,którazostałasformułowanawopar-
ciuozachowanieosóbbezrobotnychNawiązujeonadoekonomicznych(faza
