Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
45
DŁUG,JĘZYKInRESHUMANAE”(4.02.2021)
wtejrozmowieokazujesię,żeci,coumarli,częstosąbardziejżywiniżci,którzy
pozostaliprzyżyciu.Umarliżyją.Umarlimówią.Umarliopowiadają.Jestwnaszym
życiujakieświelkiedziedzictwoumarłych.Umarlicośnampozostawili,pozostawili
namjakieśdziedzictwo.Pozostawilinamdomy,pozostawilinammiasta,pozostawili
namdrzewaichrękąsadzone;pozostawilinamuprawianeichrękąpola.Pozostawili
namnasząmowę[...]Wnasjestdziedzictwoumarłych.Jesteśmyspadkobiercami11.
Iniedasięukryć-jesteśmydłużnikamitych,którzyodeszli,andługitrze-
baspłacać”
.Jesteśmyimtowinni.Wydajesięwięc,gdybywrócićdoksiążki
Graebera,żepytania,naktóreotwierajejlektura,pytaniaoto,ncowistocie
jesteśmysobienawzajemwinniicotowłaściwieznaczy,żestawiamysobie
topytanie”(Dług,s.30),mawnaszejrozchwianej,burzliwejwspółczesności
iwobecnieprzewidywalnejprzyszłościsensszczególny.
Tymbardziej,że-jakGraeberstaranniepodkreśla-antropologiarejestru-
jewprawdziewielkąrozmaitośćiróżnorodnośćkultur,alerównocześnietakże
zdumiewającepodobieństwamiędzyludźmi.
Zpewnościąwartosobiezatemzdawaćsprawęzfaktu,żewszystkiesfery
ludzkiegożycia,niezależnieodmiejscaiczasu,opanowałjęzykrynku,żeto
rynekdostarczasłownika,doktóregoprzezwiekisięgaliisięgająmoralniire-
ligijniprzeciwnicy.Ipytać,czymamytegoświadomość.Boprzecieżmożna
byteżpowiedzieć,żejakijęzyk,takiświat,jakijęzyk,takieczłowieczeństwo.
Językowyobrazmiędzyludzkichrelacji,ocenianynapodstawiezgromadzonych
wyżejprzykładówleksykalno-frazeologicznychświadectw,wskazujezaśwyraź-
nie,żewreprezentowanymprzezniegoświeciełatwoozachwianie,delikatnie
mówiąc,równowagimiędzyludzkimipotrzebamiiwyobrażeniamiorazmoż-
liwościami,międzytym,coindywidualneiwspólne,copubliczneiprywatne,
coszlachetneipodłe,codobreizłe...
Iterazzajrzyjmydonowej,takżepopolskuniedawnowydanej(2021)książ-
kiTimothy)egoSnyderaAmerykańskachoroba
12
.TęAmerykańskąchorobętakże
wolnochybaczytaćzewzględunamiędzyludzkierelacjepojmowanewkate-
goriachdługu.
Punktwyjściadouogólnieństanowiwtejksiążceopowieśćoabsolutnej
gehennie,jakiejdoświadczyłsamautor.Przerzucanywchorobiezeszpitala
11
J.Tischner,Wiarazesłuchania.Kazaniastarosądeckie1980-1992,oprac.W
.Bonowicz,
WydawnictwoZnak,Kraków2009,s.10.
12
Zob.pozatyminnepraceautorstwaT.Snydera:Otyranii.Dwadzieścialekcjizdwu-
dziestegowieku,Kraków2017;Drogadoniewolności.Rosja-Europa-Ameryka,Kra-
ków2019,wszystkiewprzekł.B.Pietrzyka,wydaneprzezWydawnictwoZnakHory-
zont.
