Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia

Kazimierz Szewczyk

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-17550-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

417

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Szewczyk, Kazimierz. Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, 417 s. ISBN 978-83-01-17550-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Szewczyk, K.

T1 Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2009

SN 978-83-01-17550-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 1579, author = "Szewczyk, Kazimierz", editor = "", title = "Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2009", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-17550-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Szewczyk, Kazimierz

ED -

TI - Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2009

SN - 978-83-01-17550-4

ER -

Netografia (standard APA):

Szewczyk, Kazimierz. Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/bioetyka-t-1-medycyna-na-granicach-zycia-kazimierz-szewczyk-1579.

filozofia, bioetyka

Nowoczesny, przystosowany do polskiej specyfiki wykład o bioetyce! Autor definiuje bioetykę jako etykę systemów opieki zdrowotnej w społeczeństwach demokratycznych. Przywołuje zarówno klasyczne przykłady dające początek bioetyce, jak i kazusy z ro...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-17550-4

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

417

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Od Autora12
I. Etyka lekarska i bioetyka15
A. Cele dydaktyczne16
B. Część teoretyczna16
1. Etyka lekarska17
1.1. Przysięga Hipokratesa18
1.2. Funkcje etyki lekarskiej22
1.3. Rewolucja kodeksowa w etyce lekarskiej22
1.3.1. Etyczna twórczość Johna Gregory’ego i Thomasa Percivala23
1.3.2. Kodeks etyki medycznej Amerykańskiego Towarzystwa Medycznego24
1.3.3. Zasady obowiązków i praw lekarzy Warszawskiego Towarzystwa Lekarskiego27
1.3.4. Ważniejsze przyczyny konstruowania rozbudowanych kodeksów etyki lekarskiej29
1.3.5. Podstawy profesjonalnego autorytetu lekarzy31
2. Bioetyka33
2.1. Zakresowe ujęcia bioetyki33
2.2. Powstanie bioetyki35
2.2.1. Uwarunkowania naukowo-technologiczne rewolucji bioetycznej35
2.2.2. Uwarunkowania społeczno-polityczne rewolucji bioetycznej39
2.3. Bioetyka jako dyscyplina połowiczna42
2.3.1. Bioetyka jako dyskurs społeczny42
2.3.2. Przykład inicjatywnej modyfi kacji bioetycznego dyskursu społecznego44
2.3.3. Konsensus jako procedura dochodzenia do regulacji bioetycznych46
2.3.4. Bioetyka jako działalność procesualno-proceduralna49
2.3.5. Prawo i bioetyka jako dyskurs społeczny49
2.3.6. Bioetyka jako dyscyplina akademicka52
2.3.7. Sposoby uprawiania bioetyki jako dyscypliny akademickiej53
3. Etyka lekarska i bioetyka74
3.1. Relacje między etyką lekarską i bioetyką74
3.1.1. Stanowisko konserwatywne74
3.1.2. Stanowisko radykalne75
3.2. Funkcje etyki lekarskiej76
3.1.3. Stanowisko umiarkowane76
3.3. Defi nicja etyki lekarskiej77
3.4. Autonomia moralna lekarzy77
3.5. Dwie możliwości dotyczące liczby i formalnej budowy regulacji etycznych78
3.5.1. Polski Kodeks etyki lekarskiej jako manifestacja konserwatywnego ujęcia relacji etyka lekarska–bioetyka78
C. Część analityczna83
1. Pojęcie konsensusu w bioetyce83
1.1. Historia przyjęcia noweli Kodeksu etyki lekarskiej z 2003 roku85
2. Idee osoby w bioetyce jako dyscyplinie akademickiej89
D. Pytania kontrolne97
E. Literatura uzupełniająca98
II. Pacjent jako osoba. Zgoda i przymus w medycynie, tajemnica lekarska101
A. Cele dydaktyczne102
B. Część teoretyczna103
1. Problematyka zgody pacjenta104
1.1. Szacunek dla osób, ich autonomii i ich działań106
1.2. Uzasadnienie zgody na interwencję medyczną108
1.2.1. Kwestia terminologiczna108
1.2.2. Sankcjonowanie świadomej zgody w etyce czterech zasad108
1.2.3. Sankcjonowanie świadomej zgody w etyce troski ograniczanej sprawiedliwością113
1.3. Defi nicja i składniki świadomej zgody115
1.3.1. Kompetencja116
1.3.2. Ujawnianie informacji118
1.3.3. Rozumienie sytuacji121
1.3.4. Dobrowolność121
1.3.5. Zgoda122
1.4. Kryteria podejmowania decyzji w imieniu niekompetentnych pacjentów124
1.5. Leczenie przy braku zgody125
1.6. Zgoda w przepisach Kodeksu etyki lekarskiej126
2. Przymus w medycynie128
2.1. Uzasadnianie przymusu w medycynie128
2.2. Przymus szczepień profi laktycznych130
2.3. Przymus badań diagnostycznych132
2.3.1. Przymus diagnostyki chorób zakaźnych dających się skutecznie leczyć133
2.3.2. Przymus diagnostyki HIV/AIDS135
2.3.3. Przymus diagnostyki HIV u kobiet w ciąży136
2.3.4. Konkluzja138
2.4. Przymus w psychiatrii139
2.4.1. Przymus bezpośredni w psychiatrii140
2.4.2. Przymusowe badania psychiatryczne142
2.4.3. Przymusowa hospitalizacja psychiatryczna142
2.4.4. Przymus leczenia psychiatrycznego143
3. Tajemnica lekarska144
3.1. Uzasadnienie tajemnicy lekarskiej144
3.2. Przedmiotowy zakres tajemnicy lekarskiej145
3.3. Uchylenie obowiązku zachowania tajemnicy146
4. Prawa pacjenta148
C. Część analityczna150
1. Relacja lekarz–pacjent jako przymierze150
2. Bioetyka w działaniu152
2.1. Nakaz lekarski i nakaz moralny153
2.2. Odmowa leczenia ratującego życie motywowana przekonaniami religijnymi153
2.2.1. Analiza kazusu z perspektywy etyki czterech zasad154
2.2.2. Analiza kazusu z perspektywy kazuistyki155
2.3. Zatajanie prawdy w niepomyślnej diagnozie156
2.2.3. Analiza kazusu z perspektywy etyki troski156
2.3.1. Analiza kazusu z perspektywy etyki czterech zasad157
2.3.2. Analiza kazusu z perspektywy kazuistyki158
2.3.3. Analiza kazusu z perspektywy etyki troski159
3. Tajemnica i obowiązek ostrzegania innej osoby161
D. Pytania kontrolne168
E. Literatura uzupełniająca169
III. Moralna problematyka początków ludzkiego życia171
A. Cele dydaktyczne172
B. Część teoretyczna172
1. Regulacja urodzin173
1.1. Szerokie ujęcie regulacji urodzeń173
1.1.1. Zdrowie reprodukcyjne i prawa reprodukcyjne173
1.1.2. Podział metod antykoncepcyjnych w szerokim ujęciu regulacji urodzeń175
1.2. Wąskie ujęcie regulacji urodzeń177
1.3. Stanowisko Kościoła katolickiego w sprawie regulacji urodzeń178
1.3.1. Argument z prawa naturalnego179
1.3.2. Argument z następstw sztucznej kontroli urodzeń180
1.3.3. Argument w mowy ciała180
1.3.4. Argument teologiczny181
1.4. Krytyka stanowiska Kościoła katolickiego182
2. Zapłodnienie wspomagane186
2.1. Zagadnienia terminologiczne186
2.2. Argument równi pochyłej187
2.3. Inseminacja homologiczna (AIH) i homologiczne zapłodnienie in vitro (IFV)189
2.3.1. Inseminacja homologiczna189
2.3.2. Homologiczne zapłodnienie in vitro190
2.3.3. Stanowisko Kościoła katolickiego w sprawie AIH i homologicznego zapłodnienia pozaustrojowego191
2.4. Inseminacja heterologiczna (AID) i heterologiczne zapłodnienie pozaustrojowe193
2.4.1. Stanowisko Kościoła katolickiego193
2.4.2. Argumenty za i przeciw AID i heterologicznemu IVF194
2.5. Konkluzja z perspektywy etyki troski199
3. Diagnostyka przedurodzeniowa200
3.1. Diagnostyka preimplantacyjna (PID)200
3.2. Diagnostyka prenatalna (PND)205
C. Część analityczna208
1. Moralna strona refundacji środków antykoncepcyjnych208
2. Odmowa wydania recepty na środki antykoncepcyjne214
2.1. Normy prawne sankcjonujące dostęp do recepturowych środków antykoncepcyjnych215
2.2. Normy etyczne sankcjonujące dostęp do recepturowych środków antykoncepcyjnych216
2.3. Przepisy prawne sankcjonujące odmowę wypisania recepty na środki antykoncepcyjne216
2.4. Normy etyczne usprawiedliwiające odmowę wypisania recepty na środki antykoncepcyjne219
3. Odmowa skierowania na badania prenatalne220
2.5. Moralne pouczanie pacjenta220
D. Pytania kontrolne 227
E. Literatura uzupełniająca228
IV. Moralne i prawne aspekty sporu o przerywanie ciąży231
A. Cele dydaktyczne232
B. Część teoretyczna232
1. Spór o status moralny płodu233
1.1. Opisowe i normatywne pojęcie człowieka234
1.2. Kryteria człowieczeństwa235
1.2.1. Kryterium genetyczne235
1.2.2. Kryteria rozwojowe237
1.2.3. Kryterium narodzin241
1.3. Empiryczna defi nicja osoby243
1.4. Kryterialna (fi lozofi czna) defi nicja osoby245
1.5. Zasada potencjalności247
1.6. Zasada świętości ludzkiego życia248
1.7. Trzy modele oceny statusu moralnego płodu250
1.8. Bioetyka kulturowa wobec sporu o status moralny płodu251
2. Relacje między kobietą ciężarną i płodem253
2.1. Prawa kobiety i prawa płodu254
2.1.1. Stanowisko konserwatywne254
2.1.2. Stanowisko liberalne254
2.2. Wartość życia kobiety i płodu – stanowisko umiarkowane255
2.2.1. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego Rzeczpospolitej Polskiej256
2.3. Prawne modele warunków przerywania ciąży259
2.3.1. Prawna regulacja aborcji w Stanach Zjednoczonych260
2.3.2. Prawna regulacja warunków dopuszczalności przerywania ciąży w Polsce261
2.4. Konfl ikt matka–płód264
C. Część analityczna267
1. Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach przerywania ciąży i ochrona relacji lekarz–kobieta ciężarna267
2. Konfl ikt matka–płód271
3. Zasada podwójnego skutku277
D. Pytania kontrolne281
E. Literatura uzupełniająca282
V. Moralna problematyka końca ludzkiego życia285
A. Cele dydaktyczne286
B. Część teoretyczna286
1. Ruch hospicyjny i opieka paliatywna287
1.1. Opieka paliatywna287
1.2. Instytucjonalne formy opieki paliatywnej i hospicyjnej289
1.3. Umieranie, stan terminalny i stan trwale wegetatywny290
1.4. Niepodejmowanie i zaprzestanie leczenia291
2. Etyczne zasady medycyny paliatywnej293
2.1. Reguły dające moralną sankcję niepodejmowaniu lub przerwaniu leczenia293
2.1.1. Zasada szacunku dla autonomii pacjenta293
2.1.2. Zasada proporcjonalności środków leczniczych298
2.1.3. Zasada medycznej daremności leczenia302
2.2. Reguły dające moralną sankcję właściwej opiece paliatywnej306
2.2.1. Zasada opieki podstawowej306
2.2.2. Zasada podwójnego skutku309
2.2.3. Zasada towarzyszenia choremu315
2.3. Stanowisko autorów Kodeksu etyki lekarskiej dotyczące pomocy pacjentom w stanach terminalnych317
C. Część analityczna320
1. Klasyczne kazusy bioetyki dotyczące umierania i śmierci320
1.1. Przypadki wzorcowe negatywnego aspektu zasady szacunku dla autonomii ilustrujące modyfi kacje zgody zastępczej320
1.2. Przypadek ilustrujący pozytywny aspekt zasady szacunku dla autonomii pacjenta w odniesieniu do terapii podtrzymującej życie330
2. Przywilej terapeutyczny a zasada towarzyszenia w umieraniu334
3. Zasada podwójnego skutku i polskie prawo341
D. Pytania kontrolne346
E. Literatura uzupełniająca347
VI. Eutanazja i pomoc w samobójstwie349
A. Cele dydaktyczne350
B. Część teoretyczna350
1. Eutanazja i pomoc w samobójstwie. Zagadnienia defi nicyjne350
1.1. Cechy defi nicyjne eutanazji i warunki jej dopuszczalności351
1.2. Defi nicje eutanazji i pomocnictwa w samobójstwie353
1.2.1. Grupa szerokich defi nicji eutanazji354
1.2.2. Graniczna defi nicja eutanazji358
1.2.3. Grupa wąskich defi nicji eutanazji i pomocnictwa w samobójstwie358
1.2.4. Defi nicja eutanazji i pomocy w samobójstwie przyjęta w podręczniku363
2. Przykłady prawnych uregulowań eutanazji i pomocy lekarza w samobójstwie364
2.1. Holenderska Ustawa o zakończeniu życia na żądanie i pomocnictwie w samobójstwie364
2.2. Ustawa o godnej śmierci stanu Oregon369
2.3. Racjonalne samobójstwo371
3. Argumenty etyczne za i przeciw eutanazji372
3.1. Argumenty odnoszące się do wartości372
3.1.1. Autonomia372
3.1.2. Najlepiej pojęty interes (dobro) pacjenta373
3.1.3. Świętość życia375
3.1.4. Troska o pacjenta377
3.2. Argumenty dotyczące konsekwencji zgody na eutanazję i wspomagane samobójstwo379
3.3. Bioetyka kulturowa wobec eutanazji i wspomaganego samobójstwa383
C. Część analityczna389
1. Zaprzestanie odżywiania i nawadniania pacjentów w utrwalonym stanie wegetatywnym389
1.1. Rozróżnienie postępowania na działanie i zaniechanie390
1.2. Zasada daremności leczenia w zastosowaniu do pacjentów w stanie trwale wegetatywnym393
2. Zasada poszanowania autonomii pacjenta i przerwanie (bądź niepodjęcie) procedur ratujących życie397
3. Niezmedykalizowana pomoc w samobójstwie403
3.1. Prawo do życia405
3.2. Zapobieganie nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu406
3.3. Poszanowanie prawa do prywatnego życia407
3.4. Prawo do manifestowania własnych przekonań408
3.5. Zapobieganie dyskryminacji409
3.6. Porównanie przypadku Dianne Pretty z kazusem Ms B410
D. Pytania kontrolne412
E. Literatura uzupełniająca414
Spis przykładów415

Etykalekarska

wspomnianymjużnkuszącymdotykiemnieśmiertelności”.Nadziejananieumie-

ralnośćbyłagłównąsiłąprowadzącądozjawiskamedykalizacjiśmierci–oddania

jejwewładanielekarzy.Medykalizacjiśmiercitowarzyszyłapostępującadesakra-

lizacja–odzieraniejejzdotychczasowychreligijnychznaczeń–czyniącazludz-

kiejskończonościfenomenprzedewszystkimbiologicznyiumożliwiającajej

przejęcieprzezmedyków.Kodeksowymprzejawemmedykalizacjiśmiercibyły

omawianeprzepisyzabraniającelekarzomopuszczaćumierającychpacjentów

izezwalające,anawetwręcznakazującezatajanieprawdyprzedpodopiecznym.

Prerogatywętęokreślasięmianemnprzywilejuterapeutycznego”(por.s.128i335).

Zawłaszczanieskończonościprzezmedycynęmiałojeszczejedenrówniedonio-

słyefekt.Doprowadziłodościsłegozespoleniaautorytetulekarza,choćzapo-

średniczonegoprzeznaukę,zestrachemprzedśmierciąjakonicościąpozbawioną

sensu,awięczczymś,cojestczystąnponurąnegatywnością”23.Jakuczypsycho-

logia,trudnobudowaćautorytetnastrachu,ajeszczetrudniejnalękuprzedczymś,

cojestpustkąpozbawionąznaczeń.Moimzdaniemlekarzeokresurewolucjikodek-

sowejwypracowalidwiepodstawoweiuzupełniającesięstrategieobchodzeniatego

kłopotustosowanepodziśdzień.Pierwsza–strategiawalkiizaprzeczaniazawarta

jużimplicitewprzywilejuterapeutycznym,tozaprzeczanieśmiercipoprzezwalkę

znią(niemaumierających,sątylkociężkochorzyizawszenależymiećnadzieję

nacud,wszelakojesttojużncudmedyczny”).Takapostawanzacietrzewieniatera-

peutycznego”–jakpiszeanestezjologBogdanKamiński–nzdecydowaniedominu-

je”wpolskichszpitalach,wtymntakżewoddziałachintensywnejterapii”24.

Drugimsposobemjeststrategiaciągłościhistorycznejpolegającanaobsesyjnym

wręczpodkreślaniuciągłościmiędzyetykąkodeksowąaPrzysięg!Hipokratesa

jakojejwzorcemiprekursorką.Zazwyczajczynisiętowbrewhistorycznymfaktom

niedoceniającrewolucyjnegocharakteruprzemianykodeksowejwdziejachnorma-

tywnejreﬂeksjilekarskiej.Dlamedykówstosującychtęstrategiędokumentprzy-

pisywanyHipokratesowi(icałatradycjahipokratyczna)stajesięlinąratującąprzed

upadkiemwnegatywnośćbezsensuśmierci,gdyżpozwalaimnatraktowanienorm

kodeksowychjakpraw,anawetprawdmoralnychpoświadczonychquasi-sakralnym

charakteremPrzysięgi.AmerykańskiKodeksetykimedycznejporównywano

wczasiejegopowstaniadoDeklaracjiNiepodległościiDekalogu.Miałonna

podobieństwoDziesięciuPrzykazańobjawiaćniezmiennemoralneprawa-prawdy

chroniąceintegralnośćprofesji25.Gwoliścisłościdodam,żedokumenttennie

odwołujesiędoPrzysięgi,leczdojegonpism”,wktórychscharakteryzowanejest

godnenaśladowaniapostępowanieHipokratesa.

23W.F

.May,CodeandCovenantorPhilanthropyandContract?w:EthicsinMedicine.Histo-

ricalPerspectiveandContemporaryConcerns,red.S.J.Reiser,A.J.Dyck,W.J.Curran,TheMIT

Press,Cambridge1977,s.66.

24B.Kamiński,Racjonalnegraniceinterwencjilekarskiej–w!tpliwościmedyczneimoralne,

nPrawoiMedycyna”2000,nr5,s.95–96.

25A.R.Jonsen,FutureChallengestoMedicalEthicsandProfessionalValues,w:TheAmerican

MedicalEthicsRevolution,red.R.B.Baker,A.L.Caplan,L.L.Emanuel,S.R.Latham,JohnHopkins

UniversityPress,Baltimore1999,s.264in.

Brak wyników

Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra