Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dawneiwspółczesnecechykonstytutywnebiografiijakogatunku...
Osobnymobszarembadawczymjestliteraturoznawstwo,którepodobnie
jakhistoriahistoriografiizajmujesięformąwypowiedzibiograficznejwuję-
ciuhistorycznymiteoretycznoliterackim5.Analogiczniewięchistoryklite-
raturyiliteraturoznawcaodwołująsiędodwuniezależniefunkcjonujących
poziomówrefleksji.Zjednejstronyniefikcyjnebiografiehistoryczneujmują
życieidziełopisarzynatleinnychosóbściślezwiązanychzdziejamiśrodo-
wisktwórczychposzczególnychepok,stającsięistotnymelementemprocesu
historycznoliterackiego.Innąodmianąbiografiiistotnądlaliteraturoznaw-
cówbyłybyte,którychrefleksjakoncentrujesięnawarsztaciepisarskim,
azatemprzyjmującharakterrefleksjinapoziomiespecjalistycznym,krytycz-
noliterackimiliteraturoznawczym.Literaturoznawstwo,inaczejniżhistoria
historiografii,dopuszczaskrajnieróżniącesięformywypowiedzibiograficz-
nej.Zjednejstronyjakobiografietraktujedziełaniefikcyjne,opartenamate-
rialeźródłowym,bliskieujęciahistoriograficznego,alerównieżakceptowane
sąróżneformypowieścibiograficznej,bliskietwórczościstricteliterackiej.Ta
ostatniaformadopuszczaobecnośćfikcji,wszędzietam,gdziepojawiająsię
lukifaktograficzne6.
Wniniejszymtekściezajmęsiębiografiąhistoryczną,akcentującjejhisto-
rycznieukształtowanewzorcegatunkoweorazichpowinowactwozliteraturą.
Wynikaonozfaktuwspólnego,ażdokońcaXVIIIwieku,gruntukulturowego,
jakimbyłopiśmiennictwoprzednaukowe,domenawszelkichtypówtekstów
niefikcyjnych.Osobnoporuszęproblempopularnościwspółczesnejformy
biografiihistorycznejijejprzejściadoobszarukulturymasowej,cozaowoco-
wałowostatnichlatachpojawieniemsięnowychcechkonstytutywnychtego
tradycyjnegoisilniehistorycznieugruntowanegogatunkuwypowiedzi.
Wszelkiebadaniabiograficzneipowstającewichefekcieprzedstawienia
związanesązuruchomieniempamięciindywidualnejlubzbiorowej.Tenfakt
powodujenietylkorenesanszainteresowaniadokumentamibiograficznymi,
aleprzyczyniasiędopowstawaniaprojektówkomemoratywnych.Ichzada-
niemjestupamiętnieniedotądnieobecnychlubanonimowychaktorówwy-
darzeńhistorycznych,należącychdoróżnychgruppołączonychwspólnotą
losówidoświadczeń.
5
Zob.M.Czermińska,Autobiografcznytrójkąt.Świadectwo,wyznanie,wyzwanie,Kra-
ków2000;A.Całek,Biografanaukowa:odkoncepcjidonarracji.Interdyscyplinarność,
teorie,koncepcjebadawcze,Kraków2015,s.21-47.
6
Przykładembiografiiopartejnabogatymmaterialeźródłowymzjednoczesnymwyko-
rzystaniemfikcjifaktograficznejjeststosującapaktbiograficznyksiążkaM.Yourcenar,
PamiętnikiHadriana,przeł.H.Szumańska-Grossowa,Warszawa2008;por.P.Lejeune,
Wariacjenatematpewnegopaktu.Oautobiografi,red.R.Lubas-Bartoszyńska,tłum.
W.Gajewski,S.Jaworski,A.Labuda,R.Lubas-Bartoszyńska,Kraków2001.
15
