Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Biologiaatrakcyjnościczłowieka
przykładzinwestycjąwgametyczywopiekęrodzicielską,oraznawysiłekgodowy
(ang.matingeffort)związanyzinwestycjamiwzaloty(KrebsiDavies2001).Wsy-
tuacji,gdyjednazpłcibędzieobarczonawiększymiinwestycjaminaurodzenie
iwychowaniepotomka,ograniczającymimożliwośćdalszejreprodukcji,osobniki
płciprzeciwnejbędąkonkurowałyodostępdoniejiomożliwośćkopulacji(Tri-
vers1972).Choćzróżnicowanepłciowonakładyenergetycznenareprodukcjęmogą
przyczyniaćsiędowykształceniacharakterystycznychdladanejpłcimechanizmów
doborupłciowego,niesąjedynymwarunkiemdecydującymozaistnieniurywalizacji
opartnera.Niezwykleistotnajestrównieżproporcjapłci.Należyjednakzaznaczyć,
żewujęciudoborupłciowegoznaczeniematzw.operacyjnystosunekpłci.Wod-
różnieniuodwzględnejrównowagimiędzyogólnąliczbąsamicisamcówwdanej
populacji(KrebsiDavies2001),operacyjnystosunekpłciodzwierciedlastosunek
liczbysamcówdosamic,zdolnychwdanejchwilidorozrodu4(Danchiniin.2008).
Płećpozostającawmniejszościbędziebardziejcenna,aprzeztostaniesięautoma-
tycznieobiektemkonkurencji.
DziękipowyższymróżnicommiędzypłciowymmożnadoprecyzowaćtezęDar-
winaomożliwościwyodrębnieniadwóchdomen,wramachktórychdziaładobór
płciowy.Wobupowstałyspecyficznedladanejpłciadaptacjeumożliwiające,zjed-
nejstrony,skutecznąrywalizacjęopartnera,azdrugiej–wybiórczośćskutkującą
efektywnymdoborempartnerskim.Pierwszadomenaokreślanajestjakodobór
wewnątrzpłciowy(ang.intra-sexualselection),którydziaławtedy,gdyrywalizacja
odostępdopartnerazachodzimiędzyprzedstawicielamitejsamejpłci.Efektemta-
kiejkonkurencji,zazwyczajsilniejzaznaczonejusamców,jestewolucjatakichcech,
którezwiększajązdolnośćpokonaniarywaliwbezpośrednichstarciachiuzyskania
pierwszeństwawdostępiedosamicy.Płeć,wobrębiektórejwystępujeintensywna
rywalizacja,charakteryzujesięwięcwysokiminakładamizwiązanymizwysiłkiem
godowym.Drugadomenazwanajestdoboremmiędzypłciowym(ang.inter-sexual
selection)częstoutożsamianymzpreferencjamipłciowymisamic5.Samce,któresą
chętniejwybieraneprzezsamicenapartnerówdorozrodu,wygrywająpośrednio
konkurencjęzinnymisamcami.Wedługniektórychhipotezprocesewaluacjipoten-
cjalnychpartnerówprzezsamicebędziezwiązanyztymiatrybutamisamca,które
umożliwiąsamicyodniesieniejaknajwiększegosukcesureprodukcyjnego.Prefe-
rencjesamicopartenatejzasadziebędązatemdotyczyłyrozmaitychcechpotencjal-
negopartnerazwiększającychprawdopodobieństwourodzeniaorazwychowania
większejliczbypotomkówowyższejwartościbiologicznej,czylinaprzykładlepiej
4
Naprzykładwpopulacjijest10samcówi10samic.Stosunekpłciwynosi1:1.Jeślijednakwpopulacji2
samicesąwciąży,a3sąwwiekuzbytmłodym,abyprzystąpićdorozrodu,tooperacyjnystosunekpłci
wyniesie2:1.
5
Wrozważaniachdotyczącychzasaddziałaniadoborupłciowegowartorównieżwspomnieć,że
uniektórychgatunkówobserwowanejestzjawiskoHodwróceniarólpłciowych”.Wogólnymujęciu
występujeonowtedy,gdytemporozrodusamcówjestwolniejszeniżsamic,cosprawia,żeliczba
dostępnychdorozrodusamcówjestmniejszaniżliczbareceptywnychsamic.Wtakiejsytuacjitosamce
stająsięobiektemkonkurencjiizalotówsamic(Andersson1994,Krzanowskaiin.1997).Zagadnienie
wybiórczościpłciowejsamców,któredopewnegostopniajestrównieżcharakterystycznedlanaszego
gatunku,zostanieszerzejomówionewpodrozdz.1.4)
