Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Ogólnacharakterystykadomen
5
charakterystycznychdladomenyEukarya.Nakil-
kaztychcechnależyzwrócićszczególnąuwagę.
Ścianakomórkowa
Ścianakomórkowawystępujeniemaluwszyst-
kichprokariotów(s.57),askładchemicznytego
elementustrukturalnegojestczynnikiemrozróż-
niającymporównywanedomeny.Związkiemcha-
rakterystycznymdlaścianykomórkowejbakterii
jestmureina.Ścianakomórkowaarcheonównigdy
niezawieramureiny,leczmożesięskładaćztzw.
pseudomureiny,polisacharydów,białeklubgli-
koprotein.Braktypowejmureinypowodujenie-
wrażliwośćArchaeanaantybiotykidziałającena
biosyntezętegoheteropolimeruubakterii,np.na
penicylinęicefalosporynę.Tylkomureinęuważa
sięzaprzydatnąwanaliziefilogenetycznej.
Błonacytoplazmatyczna
Budowachemicznalipidówbłonycytoplazmatycz-
nejjestnajbardziejużytecznymniegenetycznym
kryteriumrozróżniającymBacteriaiArchaea.
Ubakteriikwasytłuszczowewchodzącewskład
błonysąpołączonezresztąglicerolowąwiąza-
niemestrowym(owyjątkachwspomnianona
s.32),uarcheonównatomiastniemakwasów
tłuszczowych,glicerolzaśjestpołączonywiąza-
niamieterowymizizoprenoidamilubhydroksy-
izoprenoidami.
Operonyiintrony
Wgenomachwszystkichprokariotówwystępu-
jąoperony,czyligrupygenówpołożonychobok
siebieipodlegającychwspólnejregulacji,ueuka-
riotówzaśoperonyniesąspotykane.Różnicata
wiążesiębezpośredniozwystępowaniemueuka-
riotówgenównieciągłych(zawierającychsekwen-
cjeniekodujące,intronytypuGU-AGiAU-AC),
któremuszązostaćusuniętezpierwotnegotrans-
kryptu(pre-mRNA)przedtranslacją.Ubakterii
iarcheonówrównieżspotykamyintrony,jednak
występująoneznacznierzadziej.
Wprzypadkubakteriiwyróżniamyintronygru-
pyIiII.ElementytemogąsięwycinaćzmRNA,
tRNAirRNAgospodarza.IntronygrupyIzidenty-
fikowanowobrębiegenówdlatRNAwielugatun-
kówbakteriinależącychdoCyanobacteriaiProteo-
bacteriaorazgenówrRNAniektórychgatunków
należącychdorodzajuThermotoga(Thermotogae),
jakrównieżwgenomachlicznychbakteriofagów.
IntronygrupyImajązdolnośćsamowycinaniasię
(ang.self-splicing)dziękiaktywnościtzw.endonu-
kleazukierunkowanych(ang.homingendonucle-
ase).Częściejspotykanewgenomachbakteryjnych
sąintronygrupyII.Sąonezarównorybozymami,
gdyżmajązdolnościkatalitycznewobecmRNA,jak
imobilnymiretroelementami,ponieważsązdolne
doretrotranspozycji.Obateprocesysąkatalizowa-
neprzezkompleksrybonukleoproteinowy(RNP),
naktóryskładająsiękodowanawobrębieintronu
odwrotnatranskryptazaorazwyciętyRNAintronu.
Intronyzidentyfikowanewarcheonachsąza-
sadniczoodmienneodbakteryjnychieukariotycz-
nych,aichmechanizmwycinaniaopierasięna
działaniuendorybonukleazy,któradziaławmiej-
scutzw.wybrzuszenia(ang.bulge),powstałego
wobszarzepołączeniaintronuiegzonu.
Replikacja
IstotnącechąreplikacjiDNAbakteryjnegojestjej
inicjacjazjednego,unikatowegopunktuwrepli-
kującejsięjednostce(chromosomie,plazmidzie),
zwanegooriV.Tawłaściwośćprocesureplikacjijest
zachowanawreplikonacharcheonów,jednakich
enzymatycznanmaszyneriareplikacyjna”bardziej
przypominaeukariotyczną(gdziepunktówstartu
replikacjiwobrębiejednegochromosomujestwie-
le)niżbakteryjną.WkompleksiebiałkowymORC
(ang.originrecognitioncomplex),rozpoznającym
archeonowyoriginreplikacji,zidentyfikowano
białkahomologicznedokilkubiałekeukariotycz-
nych(np.ORC1iORC6).Tosamodotyczywielu
innychbiałekuczestniczącychwprocesiereplikacji
(np.helikaz,prymaz,białekusuwającychstartery).
Najbardziejwyróżniającymsięskładnikiem
kompleksureplikacyjnegoarcheonówjestpolime-
razaDNA.Pozawystępującąunichpolimerazą
typuB(analogpolimerazyDNAIIIE.coli)od-
kryto(uPyrococcusfuriosus)nowytyppolime-
razyDNA,nazwanyDP2.Enzymtenwystępuje
uwszystkicharcheonównależącychdotypuEu-
ryarchaeota,którychgenomydotychczaszsekwen-
cjonowano.
PolimerazaRNAiaparatsyntezybiałek
Wobecbrakubłonyjądrowejprocesytranskrypcji
itranslacjiuobugrupprokariotówmogąprzebiegać
jednocześnie,jednakistniejewieleznaczącychróż-
nicmiędzyaparatemtranslacyjno-transkrypcyjnym
ubakteriiiarcheonów.Różnajestnp.liczbaistruk-
turapodjednostkowapolimerazRNAzależnych
odDNA,przeprowadzającychprocestranskrypcji.
