Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DEFINICJESTARZENIABIOLOGICZNEGO
(A)
(C)
%funkcjonowania
%funkcjonowania
100
100
80
60
40
20
80
60
40
20
0
0
0
KRWINKACZERWONACZŁOWIEKA
0
20
20
%długościżycia
%długościżycia
CZŁOWIEK
40
rozwój
40
60
60
80
80
100
100
dojrzałość
(D)
(B)
%funkcjonowania
%funkcjonowania
100
100
80
60
80
60
40
20
40
20
0
0
0
0
starzeniesię
JESIOTRAMERYKAŃSKI
20
20
%długościżycia
%długościżycia
40
CYKADA
40
60
60
80
80
100
100
Ryc.1.5.Krzywefazrozwoju
osobniczegoukazujątrzyetapowe
wzorcestarzeniabiologicznego
różnegorodzajuorganizmów.Fazę
progresywną(rozwoju)każdego
zorganizmówoznaczonokolorem
zielonym,fazędojrzałości-kolorem
żółtym,afazęstarzeniapostrepro-
dukcyjnego-koloremczerwonym.
(A)Krzywaopisującaetapyżycia
człowiekajesttypowadlaorga-
nizmów,którychwiększośćżycia
zajmująfazyrozwojuidojrzałości.
(B).Krzywaopisującaetapyżycia
cykadyMagicicadaseptendecimjest
charakterystycznadlaorganizmów
zwydłużonąfaząrozwoju.(C)Krzy-
waopisującaetapyżyciakrwinki
czerwonejczłowiekaprzedstawia
starzeniesięcząsteczekorganicz-
nych.(D)Krzywaopisującaetapy
życiajesiotraamerykańskiego(Aci-
pensertransmontanus)ukazujeżycie
organizmów,które-jaksię
wydaje-nieulegająstarzeniusię
CykadaMagicicadaseptendecim,którejkrzywąetapówżyciaprzed-
stawiononaryc.1.5B,toprzykładorganizmuowydłużonejfazieroz-
woju.(Cykadataprzez16,5rokużyjepodziemiąwpostacinimfy).
Pofazierozwojunastępujebardzokrótkietapdojrzałości,kiedyto
całaenergiaorganizmuinwestowanajestwreprodukcję.Pofazie
dojrzałościnastępujenatychmiastfazagwałtownegostarzeniapost-
reprodukcyjnego.Uzwierzątiroślin,którychkrzywaetapówżycia
przedstawiasięwtensposób,fazapostreprodukcyjnanastępującapo
faziedojrzałościniewystępujeiprodukująonepotomstwozazwyczaj
wjednymsezonierozrodczym.
Kształtkrzywejetapówżyciakrwinkiczerwonejczłowieka(zob.ryc.
1.5C)przedstawiastarzeniecząsteczekorganicznych.Krótkiiszyb-
kiokresrozwojuodpowiadasynteziecząsteczki,białkalubkomórki
iliczysięgowsekundachlubdniach.Dojrzałośćtookrespełnejfunk-
cjonalnościbiałka-wtymprzypadkupolegającejnazdolnościwystę-
pującejwkomórcehemoglobinydoprzenoszeniatlenuidwutlenku
węgla.Starzeniepostreprodukcyjnejestwyrażoneprzezkatabolizm
(metabolicznyprocesrozkładupolegającynaprzekształcaniuzłożo-
nychsubstancjiwprostszezwiązki).
Zkoleiryc.1.5Dprzedstawiakrzywąetapówżyciajesiotraamery-
kańskiego(Acipensertransmontanus)istanowiogólnywzorzecprze-
biegużyciaorganizmów,uktórych-jaksięwydaje-starzeniepo-
streprodukcyjneniezachodzilubzachodziwminimalnymstopniu.
Spośródwszystkichczterechnajtrudniejjestopisaćwłaśnietenwzo-
rzec,poczęścidlatego,żedysponujemyograniczonąilościądanych
natematdługościżyciategorodzajuorganizmów.Niemniejmożemy
wymienićkilkacechłączącychorganizmy,któreunikająstarzenia
postreprodukcyjnego:ciągływzrost,reprodukcjaopóźnionadokoń-
cowejczęściokresureprodukcyjnegoiiteroparyczność(wielokrotne
przystępowaniedorozrodu).
Starzeniebiologiczneróżnisięodchoróbpodeszłegowieku
Jakmożnabyłozauważyć,omawiającstarzeniebiologiczne,anirazu
niewspomnieliśmyochorobachwiekupodeszłego.Wnaszejocenie
wykorzystywaniechoróbpodeszłegowiekujakomodelusłużącego
doopisumechanizmówstarzeniabiologicznegoniesłużybowiem
11
