Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Gąbki
Gąbkitozwierzętaobardzoprostejbudowieciała.
Mimożesąorganizmamiwielokomórkowymi,to
niewykształcająsięunichtkanki,awięcniemają
teżnarządówaniukładównarządów.
Większość
gąbekmapromienistąsymetrięciała.Najczęściej
wyglądemprzypominająworekzjednymdużym
otworemnaszczycieiwielomaniewielkimiotwor-
kami,tzw.porami,wścianie.Wewnątrzznajduje
sięjamastalewypełnionawodą.Ciałogąbkijest
zbudowanezdwóchwarstwkomórek,między
którymiznajdujesiębezkomórkowagalaretowata
substancja.
Zwierzętatewystępująjedyniewśro-
dowiskuwodnym,przyczymogromnaichwięk-
szośćżyjewmorzach.Prowadzązregułyosiadły
trybżycia(sąprzytwierdzonedopodłoża)iczęsto
tworząkolonie.
Gąbkisąfiltratorami,tj.odfil-
trowująpokarmzotaczającejjewody.Żywiąsię
drobnymplanktonemorazzawiesinącząstekorga-
nicznych.
Obecnieznamykilkatysięcygatunków
gąbek.WPolscewystępujeichzaledwiesiedem(na-
decznicaorazpodwagatunkinadecznika,nawod-
nikaistrzępoczki)iżyjątylkowwodachsłodkich.
Królestwozwierząt
Budowagąbek
Zewnętrznapowierzchniaciałajestzbudowana
zkomórekprzypominającychkomórkinabłonkowe.
Środkowawarstwatogalaretowatasubstancja,wktórej
znajdująsięelementyszkieletuwkształcieigiełorazróżnerodza-
jekomórekpełniącychodmiennefunkcje.Niektórekomórkiprodu-
kująelementyszkieletu,inne-przechowująiroznosząsubstancje
odżywcze,jeszczeinne-usuwajązbędneproduktyprzemiany
materii.Sąteżkomórkipełzakowatemogąceprzekształcać
sięwgamety(czyliwkomórkijajoweiplemniki).
Wewnętrznapowierzchniaciałajestczęściowowysłanakomórkami
kołnierzykowymi.Mająonecharakterystycznykołnierzykorazwić.
Ruchwicipowodujeprzepływświeżejinatlenionejwodyprzezpory
wcielegąbki,aznajdującysięwwodzietlenprzenikadokomórek.
Nakołnierzykachosadzająsięzawartewwodziecząstkipokarmowe,
któresąnastępniepochłanianeprzezkomórkikołnierzykowe.
jamagąbki
igła
szkieletowa
por
komórka
pełzakowata
komórka
kołnierzykowa
Rozmnażanieirozwójgąbek
Gąbkimogąsięrozmnażaćpłciowolubbezpłcio-
wo.Większośćtogatunkiobojnacze(obupłciowe),
cooznacza,żekażdyosobnikprodukujezarówno
komórkijajowe,jakiplemniki.Gdyuwolnionedo
wodyplemnikijednegoosobnikadostanąsięprzez
porydośrodkowejwarstwydrugiego,następuje
zapłodnienie.Jesttozapłodnieniekrzyżowe,ponie-
ważdochodzidopołączeniakomórkijajowejiplem-
nikaróżnychosobników.Zpowstałejzygotyrozwija
sięlarwa,czylistadium,któreróżnisiębudową
odosobnikadorosłego.Rozmnażaniebezpłciowe
odbywasięprzezpączkowanielubfragmentację.
Nagąbcepowstajepączek,którystopnioworośnie,
potemsięodłącza,osiadanadnieiprzekształca
wmłodągąbkę.Zregułyjednakosobnikipotomne
pozostająnacieleorganizmumacierzystegoiwten
sposóbtworząsiękolonie.Ciałagąbekulegająteż
fragmentacji,awpowstałychwjejwynikuczę-
ściachsąodtwarzanebrakującefragmenty.Gąbki
mająogromnezdolnościregeneracyjneisąwstanie
odtworzyćcałeciałonawetzniewielkichjegofrag-
mentów(np.zkilkukomórek).
13
BIOLOGIAZTANGRAMEM
