Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
chemiczne,pobierająsubstancjezmózguibadają
skutkiuszkodzeńmózgu.Takieeksperymenty
odpowiadająnapytania,którychniesposóbina-
czejrozstrzygnąć,amajązasadniczeznaczeniedla
postępumedycyny.Alejednocześniestawiająprob-
lemetyczny:jeślitakiebadaniasąniedoprzyjęcia
wprzypadkuludzi,toczysąakceptowalnewprzy-
padkuinnychgatunków?Ajeślitak,topodjakimi
warunkami?
Pytaniekontrolne
2.Wymieńpowody,dlaktórychpsychologowie
ODPOWIEDŹ
biologicznidużączęśćswoichbadańprzepro-
wadzająnazwierzętach.
nieetyczne.
sąwprzypadkuludziniezgodnezprawemlub
dury,któremogłybydostarczyćważnejwiedzy,
miećewolucjęgatunkuludzkiego.Pewneproce-
dlanichsamych.Badamyzwierzęta,abyzrozu-
nazwierzętach.Interesujemysięzwierzętami
2.Mechanizmyzachowaniaczasemłatwiejbadać
Czasaminaukowcypoprostuobserwujązacho-
waniezwierzątwwarunkachnaturalnych,badając
wpływporydnia,pórroku,zmianwdiecieitakdalej.
Takieproceduryniewzbudzajążadnychwątpliwości
etycznych.Winnychbadaniach,wtymtakżetych,
którezostałyopisanewtejksiążce,zwierzętom
uszkadzasięmózgi,wstawiaelektrody,wstrzykuje
lekiiwykonujeinnezabiegi,którewyraźnieniesłużą
ichdobru.Stanowitoproblemdlakażdego,ktoma
sumienie,wtymnaukowców.Niemniejjednakeks-
perymentynazwierzętachmająistotneznaczenie
dlabadańmedycznych–dziękinimopracowano
metodyleczenialubzapobieganiatakimchorobom,
jakpolio,cukrzyca,odra,ospa,rozległeoparzenia,
chorobysercaiinnepoważneschorzenia.Postępy
wleczeniuiprofilaktyceAIDS,chorobyAlzheimera,
udarówiinnychchoróbwdużejmierzezależąod
badańnazwierzętach.Bezwykorzystywaniazwie-
rzątrozwójwiedzywmedycynieipsychologiibiolo-
gicznejspowolniłbyalbowogólesięzatrzymał.
Stopniesprzeciwu
Przeciwnicybadańnazwierzętachzajmująróżne
stanowiska.UMinimaliści”tolerująjednebadania,
alechcąograniczenialubzakazuinnych,wzależ-
nościodprawdopodobnejwartościbadań,stopnia
cierpieniazadawanegozwierzęciu,atakżegatunku
zwierzęcia.(Małoktomanaprzykładpoważneskru-
pułyzpowoduskrzywdzeniaowada.)Opowiadają
sięzastanowczymiregulacjamibadańnaukowych.
Naukowcycodozasadyzgadzająsięztakimstano-
wiskiem,choćczęstowróżnychmiejscachstawiają
granicęmiędzytym,codopuszczalne,atym,conie-
dopuszczalnewbadaniach.
Standardyprawnekładąnacisknazasadę
trzechR(reduction,replacement,refinement):ograniczanie
(wykorzystywaniemniejszejliczbyzwierząt),zastę-
powanie(używaniewmiaręmożliwościmodelikom-
puterowychlubinnychrozwiązańalternatywnych
zamiastwykorzystywaniazwierząt)orazudoskona-
lanie(modyfikowanieprocedurwceluzmniejszenia
bóluicierpieniazwierząt).WStanachZjednoczonych
każdauczelnialubinnainstytucjaotrzymującana
badaniaśrodkizbudżetupaństwamusipowołaćspe-
cjalnąkomisjęzłożonązweterynarzy,przedstawicieli
społecznościinaukowców,którzyoceniająpropono-
waneprojektybadawcze,decydująoichakceptacji
orazokreślająprocedurysłużąceminimalizacjibólu
icierpienia.Podobneuregulowaniaikomisjeodpo-
wiadajązanadzorowaniebadańnaludziach.Ponadto
laboratoriabadawczemusząprzestrzegaćkrajowych
przepisówdotyczącychczystościiopiekinadzwie-
rzętami.Czasopismanaukoweakceptująwyłącz-
nieartykułyzawierająceoświadczenie,żepodczas
badańprzestrzeganowszystkichobowiązujących
prawiregulacji.Stowarzyszeniazawodowe,takiejak
SocietyforNeuroscience,publikująwytycznedoty-
czącewykorzystywaniazwierzątwbadaniach(patrz
dodatekB).Zasadysąjednakróżnewposzczególnych
krajach.Naprzykładpracenadlekaminachoroby
wywoływaneprzeztakiewirusyjakEbolaczyZika
wymagająbadańnamałpach,alepresjapolityczna
wStanachZjednoczonychiEuropiedoprowadziła
dozablokowaniaprawiewszystkichtakichbadań,
wzwiązkuzczymświatzdanyjestnanaukowców
zChin,gdziewładzemajądotejkwestiibardziejlibe-
ralnepodejście(UMonkeyingaround”,2016).
PrzeciwieństwemUminimalistów”sąUabolicjoni-
ści”,którzyniewidząmiejscanakompromis.Według
abolicjonistówwszystkiezwierzętamajątakiesame
prawajakludzie.Uważajązabiciezwierzęciaza
morderstwo,niezależnieodtego,czysłużyzdobyciu
jedzenia,futra,czyteżwiedzynaukowej.Trzymanie
jakiegokolwiek
zwierzęcia
(nawet
domowego)
wklatcejestichzdaniemzniewoleniem.Ponieważ
zwierzętaniemogąwyrazićświadomejzgodyna
udziałwbadaniach,abolicjoniściupierająsię,żebez
względunaokolicznościniewolnowykorzystywać
ichdotegocelu.Jaktwierdzijedenzprzeciwników
badańnazwierzętach:UNiemamyinnegomoralnego
